به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از سایت دکترفوت ، صدای تق تق یا کلیک زانو، یکی از شکایات شایع در میان نوجوانان، جوانان و حتی سالمندان است. برخی این صدا را به صورت گهگاهی و بدون درد تجربه می کنند، اما برای دیگران ممکن است همراه با درد، خشکی یا احساس ناپایداری زانو باشد.
دلایل ایجاد صدای تق تق زانو
صدای زانو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می‌کنیم:
کشکک زانو در یک شیار مخصوص قرار دارد و هنگام خم و راست کردن زانو حرکت می کند. اگر این حرکت به درستی انجام نشود، ممکن است صدای تق تق یا کلیک تولید شود.
مایع مفصلی که نقش روان کننده بین استخوان ها و غضروف را دارد، در برخی موارد کاهش می یابد. این اتفاق باعث ایجاد اصطکاک و صدا می شود، به ویژه در افراد کم تحرک یا سالمند.
مینیسک زانو دو لایه غضروفی است که مانند ضربه گیر عمل می کند. آسیب به مینیسک ها می تواند باعث صدا دادن، گیرکردن یا قفل شدن زانو شود.
حرکت تاندون ها روی استخوان ها در حین فعالیت ممکن است باعث ایجاد صدا شود، مخصوصاً اگر عضلات اطراف زانو سفت یا ضعیف باشند.
در افراد میانسال یا مسن، ساییدگی غضروف ها باعث تماس مستقیم استخوان ها و در نتیجه تولید صدا می شود که اغلب با درد و محدودیت حرکتی همراه است.
چه زمانی تق تق زانو نگران کننده است؟
در بیشتر موارد، صدای زانو بدون درد و نشانه دیگر جای نگرانی ندارد. اما در صورتی که یکی از موارد زیر را تجربه می کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
صدا همراه با درد یا تورم باشد
زانو قفل کند یا گیر بیفتد
ناپایداری یا ضعف در پا احساس شود
دامنه حرکت زانو کاهش یابد
روش های تشخیص علت تق تق زانو
پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق از روش های زیر استفاده کند:
معاینه فیزیکی و بررسی حرکت، درد، تورم و موقعیت صدا
عکس برداری با اشعه ایکس،MRI و سونوگرافی برای بررسی آسیب به مینیسک، تاندون یا غضروف
آزمایش خون در مواردی برای رد بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید
درمان تق تق زانو با روش های غیرجراحی
در بسیاری از موارد، درمان تق تق زانو بدون نیاز به عمل جراحی مؤثر است. در ادامه به بهترین روش های درمانی اشاره می کنیم:
فیزیوتراپی و ورزش های اصلاحی
تقویت عضلات چهارسر ران
کشش عضلات همسترینگ و ساق پا برای جلوگیری از سفتی تاندون ها
تمرینات تعادل و پایداری برای اصلاح الگوی حرکت زانو و پیشگیری از آسیب بیشتر
مثال تمرین ساده: نشستن روی صندلی، صاف کردن پا و نگه داشتن آن به مدت ۱۰ ثانیه (تکرار روزانه ۱۰ مرتبه)
استفاده از بریس یا زانوبند طبی
زانوبندهای مخصوص، کشکک را در جای خود نگه می دارند و به حرکت صحیح زانو کمک می کنند. این وسایل به ویژه در هنگام ورزش یا فعالیت زیاد مفید هستند.
داروهای ضدالتهاب
اگر صدا همراه با التهاب یا درد باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک یا ژل های موضعی تجویز کند. استفاده بیش ازحد از این داروها توصیه نمی شود و بهتر است با دستور پزشک مصرف شوند.
کاهش وزن
وزن زیاد باعث فشار بیشتر روی مفاصل زانو می شود. کاهش حتی ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می تواند صداها و درد زانو را به طور چشمگیری کاهش دهد.
اصلاح سبک زندگی
پرهیز از نشستن طولانی مدت در حالت دو زانو یا چهارزانو
بالا بردن پا هنگام استراحت برای کاهش فشار روی زانو
استفاده از کفش های مناسب و دارای کفی طبی
درمان های پزشکی و تخصصی
اگر روش های خانگی مؤثر نبود، پزشک ممکن است یکی از راه های زیر را برای درمان تق تق زانو پیشنهاد دهد:
تزریق داخل مفصلی
تزریق ژل هیالورونیک اسید یا کورتون در زانو، التهاب را کاهش داده و حرکت مفصل را روان تر می‌کند.
پی‌آرپی (PRP)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت که از خون خود فرد گرفته می شود، می تواند باعث ترمیم بافت ها و بهبود عملکرد مفصل شود.
آرتروسکوپی (جراحی کم تهاجمی)
در مواردی که پارگی مینیسک یا مشکل ساختاری باعث صدا و درد شده، پزشک با عمل آرتروسکوپی اقدام به ترمیم مشکل می کند. این روش کم تهاجمی بوده و دوره نقاهت کوتاهی دارد.
درمان های مکمل و خانگی
استفاده از کمپرس گرم
کمپرس گرم قبل از ورزش یا حرکت باعث شل شدن عضلات و کاهش صدا می شود.
مصرف مکمل های مفید
مکمل هایی مانند گلوکزامین، کندرویتین، امگا ۳ یا زردچوبه ممکن است در بهبود عملکرد مفصل و کاهش التهاب مؤثر باشند.
ماساژ درمانی
ماساژ اصولی عضلات اطراف زانو به کاهش سفتی و بهبود گردش خون کمک می کند.
سوالات رایج درباره تق تق زانو
آیا تق تق زانو خطرناک است؟
اگر تق تق زانو بدون درد، ورم یا قفل شدن زانو باشد، معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر با درد یا علائم دیگر همراه است، باید بررسی شود.
تق تق زانو در جوانان نشانه چیست؟
در جوانان معمولاً به دلیل ضعف عضلات اطراف زانو یا ناهماهنگی کشکک رخ می دهد. نشستن طولانی یا ورزش سنگین هم می تواند عامل آن باشد.
آیا استفاده از زانوبند مفید است؟
استفاده از زانوبند مخصوص کشکک در هنگام ورزش یا فعالیت های زیاد می تواند در کاهش صدا و درد مؤثر باشد.
آیا تق تق زانو با آرتروز ارتباط دارد؟
در سنین بالاتر ممکن است صدا به دلیل ساییدگی غضروف ها و شروع آرتروز باشد، اما همیشه این‌طور نیست.
آیا مکمل هایی مثل گلوکزامین واقعاً مؤثرند؟
برخی افراد به مکمل‌هایی مثل گلوکزامین و کندرویتین پاسخ مثبت می دهند، ولی اثر آن در همه یکسان نیست و باید با مشورت پزشک مصرف شود.
چقدر طول می کشد تا صدای زانو با ورزش بهتر شود؟
در صورت تداوم تمرینات اصولی، معمولاً طی چند هفته تا چند ماه بهبود محسوس دیده می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر صدای زانو با درد، تورم، قفل شدن یا ناپایداری همراه باشد، حتماً باید توسط پزشک بررسی شود و اقدامات تشخیص و درمان تق تق زانو انجام شود.
درمان به کمک ارایه اطلاعات به بیمار جدید ترین و کم هزینه ترین راه جهت ارتقای سطح سلامت و افزایش کیفیت زندگی افراد است. در اطلاعات درمانی آگاهی های لازم پیرامون وضعیت فعلی و راهکارهای درمان و پیشگیری از بروز مجدد رخداد پاتولوژیک به بیمار آموزش داده شده و خود اوست که نقش محوری را در اصلاح وضعیت خود ایفا می کند
