اردبیل، نگین آذربایجان، شهر شور و شعور، دیار عاشقان و عارفان، گویی تابلویی بی‌نظیر از خلقت را در معرض دیدگان مسافران قرار می‌دهد. جاهای دیدنی اردبیل از معماری‌های شکوهمند دوران صفوی و آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی گرفته تا طبیعت بکر و ییلاقات سرسبز و دریاچه‌های شفاف را شامل می‌شود و هر گوشه‌ای از این شهر قصه‌ای برای گفتن و رازهای نهان برای برملا کردن دارد.
به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از سایت پته، سفر به اردبیل سفری خاطره‌انگیز و پرماجرا خواهد بود. در این شهر می‌توانید در بازارهای سنتی قدم بزنید و سوغاتی‌های نفیس بخرید، از غذاهای محلی و لذیذ لذت ببرید، در دامن طبیعت بکر و ییلاقات سرسبز قدم بزنید و از تماشای مناظر چشم‌نواز لذت ببرید، از اماکن تاریخی و مذهبی دیدن کنید و با فرهنگ و رسوم غنی مردم این دیار آشنا شوید.
جاهای دیدنی طبیعی اردبیل
طبیعت بکر و جاهای دیدنی اردبیل، گویی نگین درخشان بر تارک این استان می‌درخشد. از دریاچه‌های شفاف و ییلاقات سرسبز گرفته تا کوه‌های مرتفع و غارهای شگفت‌انگیز، هر کدام از این جاذبه‌های طبیعی، زیبایی منحصر به فرد خود را به نمایش می‌گذارند. در این مقاله، به معرفی برخی از جاذبه‌های طبیعی اردبیل می‌پردازیم تا شما را با گوشه‌ای از زیبایی‌های این شهر آشنا کنیم. با ما همراه باشید تا سفری مجازی به این دیار کهن داشته باشیم.
دریاچه شورابیل
دریاچه شورابیل از جاهای دیدنی اردبیل در جنوب غربی این شهر واقع شده است. این دریاچه با وسعتی حدود 150 هکتار، بزرگترین دریاچه طبیعی استان اردبیل به شمار می‌رود.
دریاچه شورابیل در فصل‌های مختلف سال، زیبایی خاص خود را دارد. در فصل بهار، با رویش گل‌ها و گیاهان در حاشیه دریاچه، منظره‌ای بدیع و تماشایی خلق می‌شود. در تابستان، گرمای هوا مردم را به ساحل این دریاچه خنک و دل‌انگیز می‌کشاند.
در کنار دریاچه شورابیل، امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی مانند هتل، رستوران، شهربازی، و اسکله قایقرانی وجود دارد. گردشگران می‌توانند از این امکانات استفاده کنند و از اوقات فراغت خود در این مکان لذت ببرند.
جنگل فندقلو
جنگل فندقلو، بهشت گمشده اردبیل، در 30 کیلومتری شمال شرقی این شهر واقع شده است. این جنگل با وسعتی حدود 1800 هکتار، یکی از زیباترین و انبوه‌ترین جنگل‌های شمال غرب ایران به شمار می‌رود.
درختان فندق، بلوط، ممرس، راش، و گیلاس وحشی از جمله پوشش گیاهی این جنگل هستند. همچنین، در این جنگل، حیوانات مختلفی مانند گراز، خرگوش، روباه، و گرگ زندگی می‌کنند.
جنگل فندقلو به دلیل داشتن آب و هوای خنک و مطبوع، در فصل‌های گرم سال، پذیرای مسافران و گردشگران زیادی است. گردشگران می‌توانند در این جنگل پیاده‌روی کنند، از طبیعت بکر آن لذت ببرند، و از خنکای نسیم کوهستان بهره‌مند شوند.
دریاچه نئور
دریاچه نئور، نگین فیروزه‌ای کوهستان، در 45 کیلومتری شمال شرقی اردبیل واقع شده است. این دریاچه در ارتفاع 2480 متری از سطح دریا قرار دارد و به عنوان یکی از مرتفع‌ترین دریاچه‌های ایران شناخته می‌شود.
دریاچه نئور با وسعتی حدود 12 هکتار، در دل کوهستان و در میان جنگل‌های انبوه واقع شده است. این دریاچه به دلیل داشتن آب زلال و فیروزه‌ای، به نگین فیروزه‌ای کوهستان معروف است.
در اطراف دریاچه نئور، ییلاقات سرسبز و زیبایی مانند نئور، ویلادره، و آلوارس وجود دارد. گردشگران می‌توانند در این ییلاقات اقامت کنند و از طبیعت بکر و هوای خنک آنها لذت ببرند.
پیست اسکی آلوارس
پیست اسکی آلوارس، از بهترین تفریحات زمستانی در اردبیل است که در 30 کیلومتری شمال شرقی این شهر واقع شده است. این پیست اسکی در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا قرار دارد و به عنوان یکی از بهترین پیست‌های اسکی ایران شناخته می‌شود.
پیست اسکی آلوارس با امکانات رفاهی و تفریحی متعدد، مناظر طبیعی بکر و چشم‌نواز، و دسترسی آسان، به عنوان یکی از بهترین مقاصد زمستان‌گردی ایران شناخته می‌شود. اگر به دنبال یک تفریح زمستانی هیجان‌انگیز و خاطره‌انگیز هستید، پیست اسکی آلوارس را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
دره جنگلی ایردموسی
دره جنگلی ایردموسی، از زیباترین جاهای دیدنی اردبیل، در شمال شرقی این شهر و در دامنه‌های کوه سبلان واقع شده است. این دره با پوشش گیاهی انبوه و درختان متنوع، به مانند جواهری در میان کوه‌ها می‌درخشد و هر ساله گردشگران و طبیعت‌گردان زیادی را به خود جذب می‌کند.
دره ایردموسی به دلیل داشتن آب و هوای خنک و مطبوع، در فصل‌های گرم سال، پناهگاهی ایده‌آل برای فرار از گرمای طاقت‌فرسای شهر است. گردشگران می‌توانند در این دره پیاده‌روی کنند، از طبیعت بکر آن لذت ببرند، و از خنکای نسیم کوهستان بهره‌مند شوند.
علاوه بر زیبایی طبیعی، دره ایردموسی دارای جاذبه‌های تاریخی و مذهبی نیز هست. در این دره، بقایای یک قلعه تاریخی به نام قلعه ایردموسی وجود دارد که قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد. همچنین، در این دره، یک بقعه متبرک به نام امامزاده ابراهیم قرار دارد که مورد احترام اهالی منطقه است.
رودخانه بالیقلو چای
رودخانه بالیقلو چای، رگ حیات و جاهای دیدنی اردبیل، از دامنه‌های کوه سبلان سرچشمه می‌گیرد و در مسیر خود از میان دشت‌ها و روستاها عبور می‌کند و در نهایت به رودخانه ارس می‌ریزد. این رودخانه با آب زلال و خروشان، طراوت و شادابی را به ارمغان می‌آورد و زیستگاه انواع ماهی‌ها و پرندگان است.
بالیقلو چای در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد. در فصل بهار، با رویش گل‌ها و گیاهان در حاشیه رودخانه، منظره‌ای بدیع و تماشایی خلق می‌شود. در تابستان، گرمای هوا مردم را به ساحل این رودخانه خنک و دل‌انگیز می‌کشاند. در فصل پاییز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای شگفت‌انگیز را به وجود می‌آورند. و در زمستان، سطح رودخانه یخ می‌بندد و فرصتی برای تفریحات زمستانی مانند اسکی روی یخ را فراهم می‌کند.
در کنار رودخانه بالیقلو چای، امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی مانند هتل، رستوران، و شهربازی وجود دارد. گردشگران می‌توانند از این امکانات استفاده کنند و از اوقات فراغت خود در این مکان لذت ببرند.
پل ابراهیم آباد
پل ابراهیم آباد، شاهدی از تاریخ در گذر زمان، بر روی رودخانه بالیقلو چای در شهر اردبیل واقع شده است. این پل با قدمتی که به دوره صفویه می‌رسد، یکی از قدیمی‌ترین پل‌های شهر اردبیل به شمار می‌رود.
پل ابراهیم آباد از آجر و سنگ ساخته شده است و دارای سه دهانه است. این پل به دلیل معماری منحصر به فرد و زیبایی چشم‌نواز، یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اردبیل به شمار می‌رود.
گردشگران می‌توانند از روی پل عبور کنند و از منظره رودخانه و طبیعت اطراف آن لذت ببرند. همچنین، در زیر پل، مکانی برای تفریح و استراحت تعبیه شده است که گردشگران می‌توانند در آنجا اتراق کنند و از خنکای نسیم کوهستان بهره‌مند شوند.
پل سیدآباد اردبیل
پل سیدآباد از جاهای دیدنی اردبیل است که با نام پل پیر مادر نیز شناخته می‌شود، یادگاری از دوران قاجار است که بر فراز رودخانه بالیقلو چای در شهر اردبیل خودنمایی می‌کند. این پل با قدمت 170 ساله، نه تنها شاهدی بر تاریخ این شهر است، بلکه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری اردبیل نیز به شمار می‌رود.
پل سیدآباد با معماری سنتی ایرانی و طاق‌های قوسی آجری، جلوه‌ای منحصر به فرد به این محله قدیمی شهر اردبیل بخشیده است. این پل که در گذشته محل عبور و مرور مردم بوده، امروزه بیشتر به عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ این دیار شناخته می‌شود.
کوه سبلان
کوه سبلان، بام ایران، با ارتفاع 4811 متر، سومین قله بلند ایران به شمار می‌رود. این کوه در 40 کیلومتری شمال غرب شهر اردبیل واقع شده است و به دلیل زیبایی منحصر به فرد، هر ساله کوهنوردان و طبیعت‌گردان زیادی را به خود جذب می‌کند.
کوه سبلان دارای یخچال‌های طبیعی، چشمه‌های آبگرم، و قله‌های مرتفع است. سبلان مقصد جذابی برای کوهنوردان و افرادیست که میخواهند از گرما فرار کنند.
کوهنوردان می‌توانند از طریق مسیرهای مختلف به قله سبلان صعود کنند. همچنین، در دامنه این کوه امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی مانند پناهگاه، رستوران، و چایخانه وجود دارد.
غار یخگان
غار یخگان، اعجوبه ای از یخبندان در میان جاهای دیدنی اردبیل و در نزدیکی سبلان و در 25 کیلومتری شمال شرقی شهر اردبیل واقع شده است. این غار با داشتن یخ‌های دائمی و قندیل‌های یخی، یکی از منحصر به فردترین غارهای ایران به شمار می‌رود.
غار یخگان به دلیل دمای پایین و یخ‌های دائمی، در تمام فصول سال خنک است. بازدیدکنندگان از این غار باید لباس گرم به همراه داشته باشند.
در داخل غار یخگان، مسیرهای مختلفی برای بازدید وجود دارد که هر کدام زیبایی خاص خود را دارد. گردشگران می‌توانند از این مسیرها عبور کنند و از تماشای قندیل‌های یخی و یخ‌های دائمی لذت ببرند.
دشت مغان
دشت مغان، گنجینه‌ای از حاصلخیزی، در شمال استان اردبیل واقع شده است. این دشت با آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز، یکی از مهم‌ترین مناطق کشاورزی ایران به شمار می‌رود.
دشت مغان از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت زیادی دارد. در این دشت، آثار باستانی و تپه‌های باستانی متعددی وجود دارد که قدمت آنها به دوران قبل از اسلام می‌رسد.
اگر دوست دارید در یک منظره طبیعی با آب و هوای خوب وقت بگذرانید دشت مغان برای شما یک گزینه عالی است. همچنین، در این دشت امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی مانند هتل، رستوران، و اقامتگاه‌های بوم‌گردی وجود دارد.
تالاب جیران گلی
این تالاب با وسعتی حدود 12 هکتار، در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا قرار دارد و به دلیل زیبایی منحصر به فرد، به نگین فیروزه‌ای مشکین شهر معروف است.
تالاب جیران گلی در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد. در فصل بهار، با رویش گل‌ها و گیاهان در حاشیه تالاب، منظره‌ای بدیع و تماشایی خلق می‌شود. در تابستان، گرمای هوا مردم را به ساحل این تالاب خنک و دل‌انگیز می‌کشاند. در فصل پاییز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای شگفت‌انگیز را به وجود می‌آورند. و در زمستان، سطح تالاب یخ می‌بندد و فرصتی برای تفریحات زمستانی مانند اسکی روی یخ را فراهم می‌کند.
آبشار کرکری
این آبشار با ارتفاع 40 متر و حجم آب زیاد، یکی از بلندترین و پرآب‌ترین آبشارهای استان اردبیل به شمار می‌رود.
آبشار کرکری در میان انبوه درختان و پوشش گیاهی سرسبز قرار دارد و منظره‌ای بدیع و تماشایی خلق می‌کند. این آبشار در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد.
در فصل بهار، با رویش گل‌ها و گیاهان در اطراف آبشار، منظره‌ای دل‌انگیز و روح‌نواز به وجود می‌آید. در تابستان، خنکای آب آبشار، پناهگاهی ایده‌آل برای فرار از گرمای طاقت‌فرسای هوا است. در فصل پاییز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای شگفت‌انگیز را به وجود می‌آورند. و در زمستان، آبشار یخ می‌بندد و منظره‌ای منحصر به فرد را خلق می‌کند.
مسیر دسترسی به آبشار کرکری از طریق جاده خاکی است و تا حدودی دشوار است. با این حال، زیبایی و طراوت این آبشار، سختی مسیر را جبران می‌کند.
آبشار چالاچوخور گرمی
آبشار چالاچوخور گرمی، رقصی خروشان در دل طبیعت، در 25 کیلومتری شمال شرقی شهر گرمی و در دامنه‌های کوه کیلک واقع شده است. این آبشار با ارتفاع 30 متر و حجم آب زیاد، یکی از بلندترین و پرآب‌ترین آبشارهای استان اردبیل به شمار می‌رود.
آبشار چالاچوخور در میان جنگل‌های انبوه و پوشش گیاهی سرسبز قرار دارد و منظره‌ای بدیع و تماشایی خلق می‌کند. این آبشار در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد. در فصل بهار، با رویش گل‌ها و گیاهان در اطراف آبشار، منظره‌ای دل‌انگیز و روح‌نواز به وجود می‌آید. در تابستان، خنکای آب آبشار، پناهگاهی ایده‌آل برای فرار از گرمای طاقت‌فرسای هوا است.
در فصل پاییز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای شگفت‌انگیز را به وجود می‌آورند. و در زمستان، آبشار یخ می‌بندد و منظره‌ای منحصر به فرد را خلق می‌کند.
آبشار هشتجین خلخال
آبشار هشتجین خلخال، مرواریدی در دل کوه، در جنوب شرقی شهر خلخال و در دامنه‌های کوه هشتجین واقع شده است. این آبشار با ارتفاع 70 متر و حجم آب کم، یکی از بلندترین و مرتفع‌ترین آبشارهای استان اردبیل به شمار می‌رود.
آبشار هشتجین در میان صخره‌های مرتفع و پوشش گیاهی پراکنده قرار دارد و منظره‌ای خاص و منحصر به فرد خلق می‌کند. این آبشار در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد.
همچنین در فصل زمستان، آبشار یخ می‌بندد و منظره‌ای یخی و منحصر به فرد را خلق می‌کند.
پل معلق مشگین شهر
پل معلق مشگین شهر، شاهکاری از معماری مدرن، بر فراز رودخانه خیاوچایی در شهر مشگین شهر واقع شده است. این پل با ارتفاع 80 متر و طول 160 متر، بلندترین پل معلق پیاده‌روی جهان به شمار می‌رود.
پل معلق مشگین شهر از جنس فولاد و شیشه ساخته شده است و منظره‌ای 360 درجه از شهر و طبیعت اطراف آن را به نمایش می‌گذارد. این پل در شب با نورپردازی‌های زیبا، جلوه‌ای دیدنی و تماشایی به خود می‌گیرد.
پل معلق مشگین شهر، نه تنها به عنوان یکی از بلندترین پل‌های معلق پیاده‌روی جهان، یک جاذبه گردشگری منحصر به فرد به شمار می‌رود، بلکه نمادی از پیشرفت و نوآوری در این شهر نیز به حساب می‌آید.
دریاچه سوها
این دریاچه با وسعتی حدود 120 هکتار، بزرگترین دریاچه طبیعی استان اردبیل به شمار می‌رود.
دریاچه سوها در میان تپه‌های شنی و پوشش گیاهی پراکنده قرار دارد و منظره‌ای خاص و منحصر به فرد خلق می‌کند. این دریاچه در تمام فصول سال، زیبایی خاص خود را دارد.
در فصل پاییز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای شگفت‌انگیز را به وجود می‌آورند. و در زمستان، سطح دریاچه یخ می‌بندد و فرصتی برای تفریحات زمستانی مانند اسکی روی یخ را فراهم می‌کند.
جاذبه‌های مذهبی شهر اردبیل
اردبیل به عنوان مهد تشیع در ایران، دارای جاذبه‌های مذهبی متعددی است که هر ساله زائران و گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. در این مقاله، به معرفی برخی از مهم‌ترین اماکن مذهبی شهر اردبیل می‌پردازیم.
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، بنیانگذار سلسله صفوی، در مجموعه تاریخی بقعه شیخ در شهر اردبیل واقع شده است. این آرامگاه که از جمله نفیس‌ترین بناهای دوره صفویه به شمار می‌رود، در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.
آرامگاه شیخ صفی از بخش‌های مختلفی مانند گنبد الله‌الله، مقبره شیخ صفی، اندرونی، بیرونی، چاه اردبیل، و خلوتخانه تشکیل شده است. تزئینات این آرامگاه، شامل کاشی‌کاری، گچبری، و نقاشی، از ظرافت و زیبایی بی‌نظیری برخوردار است.
مسجد جامع اردبیل
مسجد جامع، که از جمله جاهای دیدنی اردبیل و مساجد تاریخی و باسابقه این شهر به شمار می‌رود، در مرکز شهر و در مجاورت آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی واقع شده است. این مسجد که در دوره سلجوقی احداث شده است، در طول تاریخ بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
مسجد جامع اردبیل از دو بخش شبستان و حیاط تشکیل شده است. شبستان این مسجد دارای ستون‌های سنگی و طاق‌های جناغی است و تزئینات آن شامل کاشی‌کاری، گچبری، و مقرنس است. حیاط این مسجد نیز دارای حوض و مناره است.
آرامگاه شیخ امین الدین جبرئیل
آرامگاه شیخ امین الدین جبرئیل، پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی، در روستای کلخوران در 3 کیلومتری شهر اردبیل واقع شده است. این آرامگاه که در دوره صفویه احداث شده است، از جمله بناهای تاریخی و مذهبی مهم استان اردبیل به شمار می‌رود.
آرامگاه شیخ امین‌الدین جبراییل از دو بخش گنبد و صحن تشکیل شده است. گنبد این آرامگاه از آجر ساخته شده است و تزئینات آن شامل کاشی‌کاری، گچبری، و مقرنس است. صحن این آرامگاه نیز دارای حوض و مناره است.
آرامگاه شیخ امین‌الدین جبرئیل، علاوه بر ارزش تاریخی و مذهبی، از نظر معماری نیز حائز اهمیت است. تزئینات این آرامگاه، نمونه‌ای از هنر و معماری دوره صفویه به شمار می‌رود.
سایر مکان‌های مذهبی
علاوه بر دو آرامگاه ذکر شده، مکان‌های مذهبی دیگری نیز در شهر اردبیل وجود دارد که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مسجد جامع اردبیل: این مسجد که در دوره سلجوقی احداث شده است، از جمله مساجد تاریخی و باسابقه شهر اردبیل به شمار می‌رود.
مسجد عالی قاپو: این مسجد که در دوره صفویه احداث شده است، از جمله مساجد زیبا و باشکوه شهر اردبیل به شمار می‌رود.
بقعه سید صدرالدین: این بقعه که در دوره صفویه احداث شده است، مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.
بقعه شیخ ابراهیم: این بقعه که در دوره صفویه احداث شده است، مدفن یکی از مشایخ صوفیه اردبیل است.
جاهای تاریخی اردبیل
شهر اردبیل، با قدمتی که به دوران پیش از اسلام می‌رسد، گنجینه‌ای از آثار تاریخی و باستانی را در خود جای داده است. در ادمه برخی از محبوب‌ترین مکان‌های تاریخی واقع در شهر اردبیل را معرفی می‌کنیم.
پل هفت چشمه
پل هفت چشمه، شاهکاری از معماری دوره صفوی، بر فراز رودخانه بالیقلو چای در شهر اردبیل واقع شده است. این پل با قدمتی که به دوران شاه عباس صفوی می‌رسد، از جمله پل‌های تاریخی و باارزش استان اردبیل به شمار می‌رود.
پل هفت چشمه از آجر و سنگ ساخته شده است و دارای هفت دهانه است.
خانه تاریخی رضازاده
خانه تاریخی رضازاده، که در دوره قاجار احداث شده است، در خیابان شهید بهشتی شهر اردبیل واقع شده است. این خانه که از جمله خانه‌های تاریخی و باارزش شهر اردبیل به شمار می‌رود، در حال حاضر به عنوان موزه باستان‌شناسی استان اردبیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانه تاریخی رضازاده از دو بخش اندرون و بیرونی تشکیل شده است. اندرون این خانه دارای تزئینات نفیس مانند کاشی‌کاری، گچبری‌های ظریف و نقاشی است. بیرونی این خانه نیز دارای حیاط، حوض، و تالار است.
بازار سرپوشیده اردبیل
بازار سرپوشیده اردبیل، که از جمله بازارهای تاریخی و باسابقه ایران به شمار می‌رود، در مرکز شهر اردبیل واقع شده است. قدمت این بازار به دوره صفویه می‌رسد و دارای راسته‌های متعدد و حجره‌های فراوان است.
در بازار سرپوشیده اردبیل انواع کالاهای مختلف مانند فرش، صنایع دستی، ادویه، و سوغات به فروش می‌رسد. این بازار، علاوه بر اینکه مکانی برای خرید و فروش است، به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اردبیل نیز به شمار می‌رود.
بازدید از این جاذبه‌های تاریخی، سفری به اعماق تاریخ شهر اردبیل و فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و تمدن این دیار کهن است.
پیاده راه شیخ صفی الدین اردبیلی
پیاده راه شیخ صفی الدین اردبیلی، که در مجاورت مجموعه تاریخی بقعه شیخ صفی واقع شده است، از جمله مکان‌های محبوب گردشگری در شهر اردبیل به شمار می‌رود. این پیاده راه که با سنگفرش‌های سنتی و درختان کاج تزئین شده است، فضایی دل‌انگیز و آرامش‌بخش را برای قدم زدن و لذت بردن از منظره فراهم می‌کند.
در طول این پیاده راه، می‌توان از بناهای تاریخی متعددی مانند مسجد جامع، مسجد عالی قاپو، و بقعه شیخ صفی دیدن کرد. همچنین، در این مسیر، مغازه‌های متعددی وجود دارد که انواع سوغات و صنایع دستی اردبیل را به فروش می‌رسانند.
خانه ارشادی
خانه ارشادی، عمارتی کهن، باشکوه از جاهای دیدنی اردبیل در قلب این شهر تاریخی، یادگاری از دوران قاجار است. این خانه که در خیابان شهید بهشتی واقع شده، با معماری منحصر به فرد و تزئینات چشم‌نواز، گویی دریچه‌ای به سوی تاریخ می‌گشاید و روایتگر روزگاران گذشته است
. خانه ارشادی که در گذشته مالکیت خانواده ارشادی را داشته، در سال 1381 به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل واگذار شده و پس از مرمت و بازسازی، به عنوان موزه مردم‌شناسی درهای خود را به روی عموم گشوده است.
خانه مناف زاده اردبیل
خانه مناف زاده، عمارتی باشکوه در خیابان شهید بهشتی اردبیل، بنایی از دوران سلطنت قاجار است. خانه مناف زاده که در گذشته مالکیت خانواده مناف زاده را داشته، در حال حاضر به عنوان هتل سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اقامت در این هتل، فرصتی است برای تجربه‌ای متفاوت و آشنایی با سبک زندگی سنتی ایرانیان.
خانه وکیل الرعایا
خانه وکیل الرعایا، عمارتی با عظمت و باشکوه در اردبیل، یادگاری از دوران قاجار است. این خانه با دیوارهای بلند آجری، برج‌های نگهبانی و حیاط وسیع، نمادی از ابهت و شکوه قدرت در آن دوران بوده است. اتاق‌های تودرتو با تزئینات نفیس مانند کاشی‌کاری، گچبری و نقاشی، ذوق و سلیقه معماران آن دوران را به رخ می‌کشد.
خانه وکیل الرعایا که در گذشته محل سکونت وکیل الرعایا، حاکم اردبیل بوده، در حال حاضر به عنوان موزه اسناد و مفاخر آذربایجان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازدید از این موزه، فرصتی است برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی آذربایجان و مشاهده اسناد و اشیاء تاریخی مربوط به این منطقه.
برج شاطر
برجی باوقار و استوار در شهر اردبیلبجا مانده از دوران صفویه است. این برج که در گذشته یکی از دروازه‌های شهر بوده، با ارتفاع بلند و دیوارهای آجری ضخیم، از شهر در برابر دشمنان محافظت می‌کرده است. چهار طبقه این برج با اتاق‌های متعدد، محل سکونت نگهبانان و سربازان بوده است.
برج شاطر که در حال حاضر کاربری خاصی ندارد، یکی از نمادهای تاریخی شهر اردبیل به شمار می‌رود. نمای باشکوه این برج، جلوه‌ای از عظمت و شکوه معماری دوران صفویه را به نمایش می‌گذارد.
محوطه باستانی قلعه خسرو
محوطه باستانی قلعه خسرو، که قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد، در 15 کیلومتری شمال شرقی شهر اردبیل واقع شده است. این قلعه که از جمله آثار باستانی و باارزش استان اردبیل به شمار می‌رود، در حال حاضر در حال کاوش و بررسی توسط باستان‌شناسان است.
محوطه باستانی قلعه خسرو از بخش‌های مختلفی مانند ارگ، بارو، و برج و بارو تشکیل شده است. بقایای این بخش‌ها، نشان از عظمت و شکوه این قلعه در دوران گذشته دارد.
خانه صادقی
خانه صادقی، عمارتی باشکوه از دوران قاجار، یادآور ذوق و هنر ایرانیان در آن دوره است. این خانه با معماری چشم‌نواز و تزئینات منحصر به فرد، دریچه‌ای به سوی فرهنگ و سبک زندگی گذشتگان می‌گشاید. قدم زدن در تالارها و اتاق‌های این خانه، حس زندگی در دوره‌ای دیگر از تاریخ را به شما القا می‌کند.
خانه صادقی در اواخر دوره قاجار توسط یکی از ثروتمندان شهر مشگین شهر بنا شده است. این خانه در طول سال‌ها شاهد وقایع تاریخی متعددی بوده و کاربری‌های مختلفی از جمله منزل مسکونی، محل برگزاری جلسات و رویدادهای مهم و حتی اداره‌ای دولتی را تجربه کرده است.
حمام تاریخی اوچدکان
حمام تاریخی اوچدکان، یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی اردبیل و حمام‌های مشگین شهر است که قدمت آن به دوره صفویه می‌رسد. این حمام با معماری منحصر به فرد و تزئینات چشم‌نواز، یادآور ذوق و هنر ایرانیان در آن دوره است. حمام اوچدکان در سال 1379 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام اوچدکان در زمان حکومت شاه عباس صفوی و به دستور او بنا شده است. این حمام در طول سال‌ها مورد استفاده مردم مشگین شهر بوده و کاربری‌های مختلفی از جمله حمام عمومی، گرمخانه و محل برگزاری مراسم سنتی را تجربه کرده است.
آرامگاه شاه اسماعیل
آرامگاه شاه اسماعیل، محل دفن نخستین پادشاه سلسله صفوی، یکی از مهم‌ترین اماکن تاریخی و مذهبی مشگین شهر است. این آرامگاه با معماری منحصر به فرد و تزئینات چشم‌نواز، یادآور شکوه و عظمت دوره صفویه است. آرامگاه شاه اسماعیل در سال 1356 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه شاه اسماعیل پس از مرگ وی در سال 1524 میلادی (906 هجری شمسی) بنا شده است. این آرامگاه در طول سال‌ها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و در حال حاضر یکی از زیارتگاه‌های مهم شیعیان در ایران است.
گورستان تاریخی شهر یری مشگین شهر
گورستان تاریخی شهر یری، یکی از قدیمی‌ترین گورستان‌های ایران است که قدمت آن به دوره اشکانیان می‌رسد. این گورستان با سنگ قبرها و بقایای بناهای تاریخی، گنجینه‌ای از اطلاعات را در مورد فرهنگ و تمدن گذشته ایران در اختیار مورخان و باستان‌شناسان قرار می‌دهد. گورستان تاریخی شهر یری در سال 1381 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گورستان تاریخی شهر یری در دوران اشکانیان و ساسانیان مورد استفاده بوده است. این گورستان در طول سال‌ها متروکه شده و به مرور زمان بخشی از آن تخریب شده است. باستان‌شناسان در کاوش‌های خود در این گورستان، اشیاء و بقایای متعددی از جمله ظروف سفالی، زیورآلات، سکه‌ها و اسکلت انسان کشف کرده‌اند.
موزه‌های شهر اردبیل
اردبیل، شهری با قدمت کهن، فرهنگ غنی و جاذبه های گردشگری، دارای موزه‌های متعددی است که هر کدام گنجینه‌ای از تاریخ، هنر و فرهنگ این شهر را به نمایش می‌گذارند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین موزه‌های اردبیل می‌پردازیم:
موزه مردم‌شناسی اردبیل
موزه مردم‌شناسی اردبیل واقع در میدان عالی قاپو، جنب بقعه شیخ صفی، حمام تاریخی آقانقی در حمام تاریخی آقانقی واقع شده است و به نمایش آداب و رسوم، فرهنگ و شیوه زندگی سنتی مردم اردبیل در دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازد. در این موزه می‌توانید شاهد مجموعه‌های ارزشمندی از لباس‌های محلی، زیورآلات، اشیاء و لوازم زندگی روزمره، ابزار و ادوات کشاورزی و صنعتی و همچنین ماکت‌هایی از خانه‌های سنتی و فضاهای مختلف زندگی در اردبیل قدیم باشید.
جاذبه‌های موزه:
مجموعه‌های لباس‌های محلی با قدمت‌های مختلف
زیورآلات و اشیاء تزئینی
اشیاء و لوازم زندگی روزمره
ابزار و ادوات کشاورزی و صنعتی
ماکت‌های خانه‌های سنتی و فضاهای مختلف زندگی
غرفه‌های مربوط به مشاغل سنتی
بخش اسناد و عکس‌های تاریخی
موزه تاریخ طبیعی اردبیل
موزه تاریخ طبیعی از جمله جاهای دیدنی اردبیل در طبقه دوم عمارت شهرداری اردبیل واقع شده است و به نمایش نمونه‌های مختلفی از جانوران، گیاهان و سنگواره‌ها از سراسر جهان می‌پردازد. در این موزه می‌توانید شاهد اسکلت کامل حیوانات، حشرات، پرندگان، خزندگان و دوزیستان باشید. همچنین مجموعه‌های ارزشمندی از سنگواره‌ها و فسیل‌های مربوط به دوره‌های مختلف زمین‌شناسی در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
جاذبه‌های موزه:
اسکلت کامل حیوانات مختلف
مجموعه‌های حشرات، پرندگان، خزندگان و دوزیستان
سنگواره‌ها و فسیل‌های مربوط به دوره‌های مختلف زمین‌شناسی
غرفه‌های مربوط به زیستگاه‌های مختلف
بخش آموزش و پژوهش
موزه صنایع دستی اردبیل
موزه صنایع دستی از جاهای دیدنی اردبیل در خیابان شهید مطهری واقع شده است و به نمایش آثار فاخر و نفیس هنرمندان اردبیلی در رشته‌های مختلف صنایع دستی می‌پردازد. در این موزه می‌توانید شاهد مجموعه‌های ارزشمندی از قالیچه‌های دستبافت، سفالینه‌ها، سبدهای حصیری، چرم‌های ظریف، فلزکاری‌های نفیس و آثار چوبی منقش باشید.
جاذبه‌های موزه:
مجموعه‌های قالیچه‌های دستبافت در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف
سفالینه‌ها و سرامیک‌های منقش
سبدهای حصیری با ظرافت و تنوع بالا
چرم‌های ظریف و نقش‌دار
فلزکاری‌های نفیس از جمله ظروف، زیورآلات و اشیاء تزئینی
آثار چوبی منقش و معرق
موزه چینی خانه اردبیل
موزه چینی خانه اردبیل در عمارتی تاریخی به همین نام واقع شده است و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی شهر اردبیل شناخته می‌شود. این موزه در سال 1354 پس از مرمت و بازسازی عمارت چینی خانه، به روی عموم مردم گشوده شد و از آن زمان تاکنون، محل نگهداری و نمایش مجموعه‌های ارزشمندی از ظروف چینی، اشیاء عتیقه و آثار هنری از دوره‌های مختلف تاریخی است.
عمارت چینی خانه در دوره قاجار به دستور اسکندر خان شجاع الدوله، از حکام برجسته اردبیل، بنا شده است. شجاع الدوله که از ثروتمندان و افراد با نفوذ در دوره قاجار بود، به دلیل علاقه وافرش به ظروف چینی، مجموعه نفیس و ارزشمندی از این ظروف را گردآوری کرده بود. او این ظروف را در تالارها و اتاق‌های مختلف عمارت خود به نمایش می‌گذاشت.
موزه باستان شناسی اردبیل
موزه باستان شناسی اردبیل در میدان عالی قاپو، جنب بقعه شیخ صفی واقع شده است و به نمایش آثار باستانی کشف شده از محوطه‌های تاریخی استان اردبیل و همچنین سایر نقاط ایران می‌پردازد. در این موزه می‌توانید شاهد سفالینه‌ها، ابزار و ادوات فلزی، مجسمه‌ها، زیورآلات و سکه‌های مربوط به دوره‌های مختلف پیش از تاریخ، دوران باستان و دوران میانه باشید.
جاذبه‌های موزه:
سفالینه‌ها و اشیاء سفالی مربوط به دوره‌های مختلف پیش از تاریخ و دوران باستان
ابزار و ادوات فلزی از جمله ادوات جنگی، کشاورزی و ابزارآلات روزمره
مجسمه‌ها و تندیس‌های مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی
زیورآلات و اشیاء تزئینی از جمله گردنبند، دستبند، گوشواره و انگشتر
سکه‌های مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی
موزه مفاخر دینی اردبیل
از جمله جاهای دیدنی اردبیل موزه مفاخر دینی در خیابان شهید بهشتی، جنب مسجد جامع اردبیل است و به نمایش زندگی و آثار علمای بزرگ و برجسته اردبیل می‌پردازد. در این موزه می‌توانید شاهد اسناد و مدارک، دستخط‌ها، کتاب‌ها و اشیاء شخصی مربوط به علمای نامداری از جمله شیخ صفی‌الدین اردبیلی، ملاصدرا، میرزا جواد مجتهد اردبیلی و آیت‌الله شهید مدنی باشید.
جاذبه‌های موزه:
اسناد و مدارک مربوط به زندگی و فعالیت علمای بزرگ اردبیل
دستخط‌ها و تألیفات علمای برجسته
کتاب‌های خطی و چاپی در زمینه‌های مختلف مذهبی و علمی
اشیاء شخصی و لوازم مورد استفاده علمای نامدار
بخش سمعی و بصری برای نمایش فیلم‌ها و عکس‌های مربوط به زندگی و آثار علمای اردبیل
