تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی

اختلالات تکاملی به مجموعه‌ای از اختلالات نورولوژیکال اطلاق می‌شود که به دلیل نقص در تکامل و رشد مغز در دوران جنینی یا کودکی ایجاد می‌شوند. این اختلالات می‌توانند تأثیری بر روی شناخت، زبان، ارتباطات، توانایی‌های اجتماعی و حرکتی نوزاد داشته باشند.
برخی از اختلالات تکاملی شناخته شده عبارتند از:

اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum Disorder)

اختلال کم‌توانی ذهنی (Intellectual Disability)

اختلال یادگیری نوشتاری و خوانداری (Dyslexia)

اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD)

اختلال کمبود توجه (ADD)

اختلال نارسایی حرکتی (Developmental Coordination Disorder)

اختلال تکلم و گفتار (Speech and Language Disorders)

هر کدام از این اختلالات در حوزه های مخصوصی تاخیر یا ناتوانی هایی برای کودک ایجاد می کنند که با درمان و مشاوره مناسب، می‌توان بهترین حد ممکن از توانمندی‌های کودک را به دست آورد.

اختلال تکاملی چه تفاوتی با تاخیر رشدی دارد؟

اختلال تکاملی و تاخیر رشدی دو مفهوم متفاوت هستند. اختلال تکاملی ناشی از نقص در توسعه و رشد مغز در دوران جنینی و یا کودکی است که باعث می‌شود توانایی‌های شناختی، ارتباطی، حرکتی و زبانی فرد تحت تأثیر قرار گیرد. این اختلالات به طور معمول در سال های اولیه زندگی با غربالگری تشخیص داده می‌شوند و در طول زندگی فرد موثر خواهند بود.

اما تاخیر رشدی به معنی عقب ماندن در رشد جسمانی و فیزیکی است که در آن فرد به طور عمومی از نظر شناختی و اجتماعی  عادی است. تاخیر رشدی معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و می‌تواند ناشی از چندین علت شامل مشکلات تغذیه‌ای، عوامل ژنتیکی، محیطی و یا بیماری‌های مزمن باشد. با درمان علت اصلی و ارائه مراقبت‌های درمانی، می‌توان بهبود در رشد جسمانی و فیزیکی کودک را داشت.

روش های تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی

تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی، به معنی تشخیص این اختلالات در دوران کودکی قبل از شروع تحصیلات مدرسه است که بهبود درمان و پیش بینی پیشرفت فرد را افزایش می‌دهد. تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی می‌تواند کمک کند که درمان این اختلالات بهتر و موثرتر انجام شود. برای تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی، معمولاً مراحل زیر را طی می‌کنند:

بررسی توسط پزشک: پزشک کودک می‌تواند با بررسی علائم جسمانی و شناختی، بررسی توانایی‌های مختلف کودک را انجام دهد و در صورت نیاز، معاینات پزشکی و تجویز آزمایش‌های تشخیصی دیگر را نیز پیشنهاد دهد.

مشاهده توسط والدین: والدین می‌توانند به دقت رفتار و واکنش‌های فرزند خود را مشاهده کرده و هرگونه ناهنجاری را به پزشک یا متخصص توسعه کودک اطلاع دهند.

ارزیابی توسط متخصص رشد کودک: این ارزیابی توسط یک متخصص رشد کودک، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر یا روانشناس کودک انجام می‌شود. این ارزیابی شامل ملاحظه‌ی توانایی‌های ارتباطی، شناختی، حرکتی و زبانی کودک می‌شود.

استفاده از پرسشنامه و ابزار غربالگری مختلف: متخصصان ممکن است از پرسشنامه‌های مختلف برای ارزیابی اختلالات تکاملی استفاده کنند. این پرسشنامه‌ها ممکن است به سوالاتی درباره رفتارها، واکنش‌ها و توانایی‌های کودک بپردازند.

استفاده از تست‌های تشخیصی: برای تشخیص اختلالات تکاملی، تست‌های تشخیصی مانند تست‌های شناختی، رفتاری

مزایای تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی

تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی می‌تواند به بسیاری از کودکان کمک کند که در شروع زندگی خود بهتر و موفق‌تر عمل کنند. در ادامه مزایای تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی آمده است:

شناسایی زودهنگام: شناسایی زودهنگام اختلالات تکاملی به معنی شناسایی این اختلالات در دوران کودکی قبل از شروع تحصیلات مدرسه است که بهبود درمان و پیش بینی پیشرفت فرد را افزایش می‌دهد.

درمان زودهنگام و سریع تر: با شناسایی زودهنگام اختلالات تکاملی، فرد به درمان سریع‌تر دسترسی دارد، این باعث می‌شود که مشکلات و نیازهای کودک بهتر تامین شود و تأثیرات اجتناب‌ناپذیر اختلالات تکاملی کاهش یابد.

پیش‌بینی پیشرفت فرد: تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی به والدین امکان می‌دهد که پیش‌بینی پیشرفت فرد را انجام دهند و برنامه‌ریزی مناسبی برای آینده فرزندشان داشته باشند.

کاهش هزینه‌های درمانی: شناسایی زودهنگام اختلالات تکاملی می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های درمانی برای خانواده و جامعه شود. اگر این اختلالات زودتر تشخیص داده شوند، پیامدهای آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و نیاز به درمان‌های پرهزینه‌تر کمتر می‌شود.

افزایش اطلاعات: شناسایی زودهنگام اختلالات تکاملی به والدین اطلاعات بیشتری درباره توانایی‌های فرزندشان می‌دهد و موجب انتظارات واقع بینانه و آگاهی بهتر از آنچه کودک لازم دارد یا به آن دست می یابد، خواهند داشت.

قدم بعدی چیست؟

قدم بعدی پس از تشخیص زودهنگام اختلالات تکاملی، ارائه درمان و مشاوره مناسب است. در بسیاری از موارد، مشاوره‌های رفتاری و شناختی به کودکان و خانواده‌هایشان کمک می‌کند تا با این اختلالات سازگار شوند و توانایی‌های فردی خود را بهبود بخشند.
درمان‌های متنوعی برای اختلالات تکاملی وجود دارد که با توجه به نوع و شدت اختلال، به عنوان مثال، ممکن است شامل درمان‌های رفتاری، شناختی، درمان دارویی و درمان حرکتی باشد. همچنین مشاوره و آموزش به والدین برای کمک به بهبود رفتار و توانایی‌های فرزندشان نیز بسیار مهم است. در کل، برای بهبود کیفیت زندگی کودکان با اختلالات تکاملی، شناسایی زودهنگام اختلالات و درمان آن‌ها بسیار مهم است و باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشت.