انسداد روده چیست و چرا باید جدی بگیریم؟

انسداد روده، وضعیتی است که در آن عبور طبیعی مواد غذایی، مایعات و گازها در روده — چه روده کوچک و چه روده بزرگ — مختل می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز در این حالت، مایعات، غذا، اسید معده و گازها پشت محل انسداد جمع می‌شوند که می‌تواند باعث آسیب جدی به روده و ایجاد عوارض خطرناک شود.

انواع انسداد روده

انسداد روده به چند شکل مختلف می‌تواند بروز کند:

انسداد مکانیکی: که علت آن یک عامل فیزیکی مانند چسبندگی پس از عمل جراحی، پیچ‌خوردگی روده، درهم‌رفتگی روده (اینتوسوسپشن)، تومور، فتق یا گیر کردن جسم خارجی در روده است.

انسداد جزئی یا کامل: در انسداد جزئی عبور محتویات روده کند می‌شود، اما در انسداد کامل عبور تقریباً متوقف می‌شود.

انسداد کاذب (شبه‑انسداد): در این نوع، مسدودیت فیزیکی وجود ندارد، اما به علت مشکلات عصبی یا عضلانی روده، حرکات طبیعی آن مختل می‌شود.

علائم هشداردهنده انسداد روده

شایع‌ترین نشانه‌های انسداد روده شامل موارد زیر هستند:

درد شکمی، گرفتگی و اسپاسم (بویژه در روده کوچک اغلب به‌صورت موجی و متناوب)

نفخ شدید و ورم شکم

تهوع و استفراغ (خصوصاً در انسداد روده کوچک)

یبوست شدید یا عدم توانایی در دفع مدفوع یا گاز

بی‌اشتهایی، کاهش اشتها، احساس پری شکم یا سیری زودرس

اگر این علائم به‌ویژه پس از جراحی شکم، فتق، تومور، یا سابقه بیماری التهابی روده ظاهر شوند — لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود.

خطرات و عوارض احتمالی

انسداد روده در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند عواقب جدی داشته باشد:

پارگی روده: تجمع مواد و گاز پشت انسداد ممکن است باعث فشار زیاد و پارگی دیواره روده شود.

عفونت و التهاب حفره شکمی (پریتونیت): در صورت پارگی روده، محتویات روده به داخل حفره شکمی نشت کرده و عفونت گسترده ایجاد می‌شود — وضعیت اورژانسی که نیاز به جراحی فوری دارد.

مرگ بافت روده: انسداد طولانی می‌تواند به قطع خون‌رسانی و مرگ بافت روده منجر شود.

تشخیص و درمان: به‌موقع اقدام کنید

تشخیص انسداد روده معمولاً با معاینه بالینی (پرسش درباره علائم، معاینه شکم) و روش‌های تصویربرداری مانند عکس‌برداری ساده، سی‌تی‌اسکن، آندوسکوپی یا تنقیه با ماده حاجب انجام می‌شود.

در مواردی که انسداد جزئی است و علائم خفیف‌تر هستند، پزشک ممکن است «استراحت روده»، رژیم غذایی مایع یا کم‌فیبر، و نظارت دقیق را توصیه کند.

اما اگر انسداد کامل باشد، به‌ویژه با علائم شدید یا خطر پارگی روده، اغلب جراحی فوری ضروری است.

چطور از انسداد روده پیشگیری کنیم؟

برای کاهش خطر ابتلا به انسداد روده پیشنهاد می‌شود:

غذا را خوب بجویید و وعده‌های غذایی را آهسته مصرف کنید.

نوشیدن مایعات کافی (آب) و حفظ تحرک بدنی برای کمک به فعالیت طبیعی روده.

در صورت داشتن سابقه جراحی شکم، فتق، بیماری التهابی روده یا شرایط مستعدکننده — مراقب علائم هشداردهنده باشید و هر تغییر ناگهانی در اجابت مزاج را جدی بگیرید.

و در نهایت، در صورت بروز علائم مشکوک، فوراً به پزشک مراجعه کنید و از درمان خانگی خودسرانه بپرهیزید.

جمع‌بندی

انسداد روده یک وضعیت پزشکی جدی و اورژانسی است که می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد — ولی با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، می‌توان از عوارض خطرناک آن پیشگیری کرد. آگاهی از علائم و اقدام سریعِ پزشکی نقش اصلی در پیشگیری از عوارض دارد.

منبع اصلی: درمانکده — مقاله «انسداد روده چیست و چرا ایجاد می‌شود؟»
منابع تکمیلی پزشکی: Mayo Clinic ، Johns Hopkins Medicine ، Healthline