کورتیزول که معمولاً از آن با عنوان هورمون استرس یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین هورمون‌های بدن است که توسط غدد فوق کلیوی (آدرنال‌ها) ترشح می‌شود. این هورمون نقشی اساسی در حفظ تعادل جسم و روان دارد و واکنش بدن را در برابر شرایط استرس‌زا تنظیم می‌کند.
وظایف اصلی کورتیزول در بدن
کورتیزول تنها به استرس مربوط نمی‌شود، بلکه در فرآیندهای حیاتی متعددی مشارکت دارد، از جمله:
تنظیم قند خون و کمک به تأمین انرژی مورد نیاز بدن؛
کنترل فشار خون و متابولیسم چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها؛
کاهش التهاب و تنظیم پاسخ ایمنی بدن؛
تأثیر بر چرخه خواب و بیداری و ریتم شبانه‌روزی بدن.
استرس و نقش آن در افزایش کورتیزول
در شرایط استرس‌زا، مانند فشار کاری، بی‌خوابی، اضطراب یا تغذیه نامناسب، میزان ترشح کورتیزول افزایش می‌یابد. اگر این وضعیت به‌صورت مزمن و طولانی‌مدت ادامه پیدا کند، بدن فرصت بازگشت به حالت طبیعی را از دست می‌دهد و اختلال در عملکرد هورمونی و سوخت‌وساز رخ می‌دهد.
پیامدهای افزایش طولانی‌مدت کورتیزول
افزایش مداوم کورتیزول می‌تواند مشکلاتی مانند موارد زیر را به‌دنبال داشته باشد:
افزایش وزن، به‌ویژه در ناحیۀ شکم؛
ضعف سیستم ایمنی و افزایش ابتلا به بیماری‌ها؛
بی‌خوابی و اختلالات خواب؛
نوسانات خلقی و کاهش تمرکز؛
پیری زودرس و تأثیر منفی بر سلامت پوست.
راهکارهای طبیعی برای تنظیم سطح کورتیزول
برای حفظ تعادل کورتیزول، تغییر سبک زندگی نقشی کلیدی دارد. کارشناسان توصیه می‌کنند:
خواب کافی و منظم داشته باشید؛
از تغذیه سالم با کاهش قند و کافئین پیروی کنید؛
ورزش منظم و ملایم مانند پیاده‌روی، یوگا یا شنا انجام دهید؛
از روش‌های آرام‌سازی ذهنی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و تمرکز بر لحظه حال بهره ببرید.
نکته پایانی
اختلال در ترشح کورتیزول، چه به‌صورت افزایش یا کاهش، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های غدد درون‌ریز باشد. بنابراین در صورت مشاهده علائمی مانند خستگی مفرط، تغییرات ناگهانی وزن یا بی‌خوابی مزمن، مشورت با پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم ضروری است.
منبع: بازنویسی از مقالهٔ وب‌سایت Snapppay – «هورمون کورتیزول چیست؟»
برچسب‌ها: #سلامت #هورمون کورتیزول #استرس #سبک زندگی سالم #تغذیه درست #هورمون‌ها
