به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز، در یک بررسی تازه درباره عملکرد حافظه، محققان دانشگاه رایس به این پرسش پرداخته‌اند که چرا برخی از رویدادها در ذهن ماندگار می‌مانند و برخی دیگر به فراموشی سپرده می‌شوند.
فرناندا مورالس-کالوا، دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی، و استفانی لیل، استادیار روان‌شناسی، در این مطالعه با بررسی پژوهش‌های پیشین، تلاش کردند پاسخی جامع برای این پرسش بیابند. آن‌ها حافظه را در سه بُعد «چه چیزی»، «کجا» و «چه زمانی» بررسی کردند تا بهتر بفهمند چه عواملی بر ماندگاری یا فراموشی خاطرات اثر می‌گذارند.
چه چیزی باعث ماندگاری یک خاطره می‌شود؟
طبق نتایج این بررسی، مواردی چون بار احساسی یک رویداد، ارتباط شخصی آن با فرد، میزان تکرار و توجهی که به آن معطوف شده، نقش مهمی در ثبت و نگهداری خاطرات دارند. به بیان ساده‌تر، ما بیشتر وقایعی را به خاطر می‌سپاریم که برای‌مان احساس‌برانگیز، مهم یا ملموس بوده‌اند.
محیط و زمان هم مهم‌اند
محققان تأکید کرده‌اند که موقعیت مکانی وقوع رویداد نیز در ماندگاری آن مؤثر است. به‌طور خاص، محیط‌های جدید و ناآشنا معمولاً توجه بیشتری را جلب می‌کنند و به همین دلیل بهتر در ذهن می‌مانند.
از سوی دیگر، زمان و ترتیب رخدادها نیز بر حافظه تأثیرگذار است. مغز انسان تمایل دارد وقایع را به بخش‌های مجزا تقسیم کند؛ همین موضوع باعث می‌شود یادآوری آن‌ها راحت‌تر شود.
نقش تفاوت‌های فردی
یکی از نکات کلیدی این پژوهش، توجه به تفاوت‌های فردی، فرهنگی و شناختی در عملکرد حافظه است. مورالس-کالوا می‌گوید: «حافظه برای همه به یک شکل عمل نمی‌کند. چیزی که برای یک نفر خاطره‌انگیز است، ممکن است برای دیگری کاملاً بی‌اهمیت باشد.»
چرا این یافته‌ها مهم‌اند؟
پژوهشگران معتقدند درک بهتر از اینکه چرا برخی تجربیات در ذهن می‌مانند، می‌تواند تأثیرات مهمی در حوزه‌های پزشکی و زندگی روزمره داشته باشد. بسیاری از آزمون‌های ارزیابی حافظه بر اساس پیش‌فرض‌های فرهنگی خاص طراحی شده‌اند که ممکن است در جوامع گوناگون به نتایج نادقیقی منجر شوند. این پژوهش لزوم طراحی ارزیابی‌های متناسب با تنوع فرهنگی و شناختی افراد را گوشزد می‌کند.
نگاه به آینده
با افزایش جمعیت سالمند و رشد اختلالات حافظه، شناخت عمیق‌تری از نحوه عملکرد حافظه انسانی ضروری‌تر از همیشه است. استفانی لیل می‌گوید: «برای اینکه بتوانیم ابزارهای دقیق‌تر و درمان‌های مؤثرتری ارائه دهیم، باید متغیرهایی چون ذهنیت و زمینه فرهنگی افراد را در تحقیقات حافظه دخیل کنیم.»
در پایان، پژوهشگران تأکید می‌کنند که توجه به تفاوت‌های فردی در طراحی مطالعات علمی، می‌تواند شکاف بین آزمایشگاه و واقعیت زندگی را پر کرده و به درک بهتری از پیچیدگی حافظه و تجربه انسانی منجر شود.
منبع: ایسنا
