ریشه‌شناسی واژه اسطوره

اسطوره، عربی شده واژه یونانی «ایستوریا» (Istoria) است که در زبان انگلیسی به صورت هیستوری (History) به معنای تاریخ و استوری (Story) به معنای داستان و خبر درآمده است.

به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز در زبان انگلیسی  Myth به معنای اسطوره است که از کلمه یونانی میتوس (Mythos) به معنی “افسانه”، “قصه”، “گفت و گو” و “سخن” بوده، اما نهایتاً به چیزی اطلاق گردید که « واقعاً نمی تواند وجود داشته باشد» (رکس وارنر) در اغلب زبان های اروپایی نیز، مشتقات میتوس را برای اسطوره به کار می برند.

هرچند اسطوره در دیدگاههای مختلف تعاریف و تعابیر متعدد دارد، اما در یک کلام می توان آن را اینگونه تعریف نمود: اسطوره عبارت است از روایت یا جلوه ای نمادین درباره ایزدان، فرشتگان، موجودات فوق طبیعی و به طور کلی جهان شناختی که یک قوم به منظور تفسیر خود از هستی به کار می بندد اسطوره سرگذشتی راست و مقدس است که در زمانی ازلی رخ داده و به گونه ای نمادین، تخیلی و وهم انگیز می گوید که چگونه چیزی پدید آمده، هستی دارد، یا از میان خواهد رفت، و در نهایت، اسطوره به شیوه ای تمثیلی کاوشگر هستی است.(اسماعیل پور)

در نظر یونگ و فروید اسطوره‌شناسی دانشی است که از فرافکنی نمادین تجربیات روانی نوع بشر به وجود آمده‌است.

در نظر لوی استروس، اسطوره نوعی پیام است به صورت رمز از کل یک فرهنگ به تک تک اعضای آن. تا وقتی یک فرهنگ همگن بماند اعتبار یک اسطوره‌ی معین برای آن همچنان محفوظ خواهد ماند و روایت های جدید از آن اسطوره صرفا جنبه‌هایی از همان پیام خواهند بود. (اسکولز، 105)

میرچا الیاده دین شناس رومانیایی اسطوره را چنین تعریف می‌کند: اسطوره نقل‌کنندهٔ سرگذشت قدسی و مینوی است، راوی واقعه‌ایست که در زمان نخستین، زمان شگرف بدایت همه چیز رخ داده‌است. به بیان دیگر: اسطوره حکایت می‌کند که چگونه به برکت کارهای نمایان و برجستهٔ موجودات فراطبیعی، واقعیتی، چه کل واقعیت، یا تنها جزیی از آن پا به عرصهٔ وجود نهاده‌است. بنابراین، اسطوره همیشه متضمن روایت یک خلقت است، یعنی می‌گوید چگونه چیزی پدید آمده و هستی خود را آغاز کرده‌است. اسطوره فقط از چیزی که براستی روی داده و به تمامی پدیدار گشته، سخن می‌گوید. شخصیتهای اسطوره موجودات فراطبیعی اند و تنها بدلیل کارهایی که در زمان سرآغاز همه چیز انجام داده‌اند، شهرت دارند. اساطیر کار خلاق آنان را باز می‌نمایانند و قداست یا فراطبیعی بودن اعمالشان را عیان میسازند.

از دیدگاه کمبل اسطوره ها و رؤیاها از یک جا می‌آیند. آنها حاصل نوعی ادراک اند و سپس در قالبی نمادین بیان خود را پیدا می‌کنند. (کمبل، ص63) اسطوره شناسی آنچه را که پشت ادبیات و هنر نهفته است آشکار می‌سازد و با شما از زندگی خودتان سخن می‌گوید؛ موضوعی بزرگ، هیجان انگیز و تغذیه کننده ی زندگی است. (همان، ص32) اسطوره رؤیای جامعه است. اسطوره، رؤیای عمومی، و رؤیا اسطوره‌ی خصوصی است. اگر اسطوره‌ی خصوصی شما، رؤیای شما، با اسطوره‌ی اجتماع در انطباق قرار بگیرد، با گروه خود سازگاری خوبی دارید، چنانچه این طور نباشد در جنگل تاریک پیش روی خود ماجرایی خواهید داشت.