راه‌آهن‌ها فقط مسیرهایی برای جابه‌جایی مسافر و کالا نیستند؛ برخی از آن‌ها به‌قدری اهمیت تاریخی و مهندسی دارند که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفته‌اند. در حال حاضر تنها چهار خط راه‌آهن در دنیا این افتخار را به دست آورده‌اند که هر یک داستانی منحصربه‌فرد از تلفیق تکنولوژی و طبیعت را روایت می‌کنند.
راه‌آهن سِمرینگ – اتریش
قدیمی‌ترین مسیر کوهستانی اروپا که بین سال‌های ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۴ ساخته شد. این خط ۴۱ کیلومتری با ۱۶ پل قوسی و ۱۴ تونل در دل رشته‌کوه آلپ، نخستین تجربه موفق عبور قطار استاندارد از کوهستان بود و به‌عنوان یک شاهکار مهندسی ثبت جهانی شد.
راه‌آهن رتین (آلبولا و برنینا) – سوئیس و ایتالیا
این مسیر که در سال ۲۰۰۸ در یونسکو ثبت شد، با ۵۵ تونل و ۱۹۶ پل، یکی از چشمگیرترین خطوط ریلی جهان است. عبور از مناظر خیره‌کننده آلپ و وجود پل‌هایی مانند لاندواسر، ترکیبی باشکوه از طبیعت بکر و مهندسی پیشرفته را به نمایش می‌گذارد.
راه‌آهن‌های کوهستانی هند
سه مسیر تاریخی دارجلینگ، نیلگیری و کالکا–شیملا در بازه سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۸ به ثبت جهانی رسیدند. این خطوط با عبور از مناطق صعب‌العبور هیمالیا و استفاده از سازه‌های خلاقانه مانند ریل‌دندانه‌ای و حلقه‌های مارپیچی، نمادی از جسارت و نوآوری مهندسان دوران استعمار بریتانیا هستند.
راه‌آهن سراسری ایران
طولانی‌ترین و باشکوه‌ترین مسیر ثبت‌شده در فهرست یونسکو که دریای خزر را به خلیج فارس متصل می‌کند. این خط ۱۳۹۴ کیلومتری با بیش از ۴۱۰۰ پل و ۲۳۰ تونل، در سال ۲۰۲۱ به میراث جهانی پیوست. نکته مهم اینکه ساخت آن بدون وام خارجی و تنها با اتکا به منابع داخلی انجام شد؛ موضوعی که آن را به نمادی از استقلال و خلاقیت ایرانی تبدیل کرده است.
چرا این مسیرها خاص‌اند؟
این چهار خط آهن تنها مسیرهایی هستند که همزمان ارزش تاریخی، فرهنگی و فنی دارند. از شاهکارهای قرن نوزدهم در اروپا گرفته تا خطوط پرپیچ‌وخم هند و شاهراه ریلی ایران، هر یک بخشی از تاریخ و تمدن بشر را روایت می‌کنند و نشان می‌دهند که راه‌آهن چیزی فراتر از یک وسیله حمل‌ونقل است.
منبع:
عصر ایران
برچسب‌ها:
میراث جهانی یونسکو • راه‌آهن ایران • راه‌آهن‌های تاریخی • میراث فرهنگی • یونسکو • شاهکار مهندسی
