لهجه‌ها تنها شکل متفاوتی از سخن گفتن نیستند؛ آن‌ها آینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و هویت مردمان ایران‌اند. هر لهجه، قصه‌ای از سرزمین مادری را روایت می‌کند؛ از کوچه‌های یزد گرفته تا کوه‌های زاگرس و ساحل خلیج فارس.
کارشناسان معتقدند لهجه‌ها علاوه بر بار عاطفی، عامل مهمی در تقویت احساس تعلق اجتماعی هستند. مریم عطاری، روان‌شناس، می‌گوید: «لهجه در جمع‌های خانوادگی و دوستانه همانند نفس کشیدن است و نمی‌توان آن را پنهان کرد.»
مجید اسماعیلی، تهیه‌کننده تلویزیون، نیز تأکید می‌کند: «لهجه بخشی از هویت فرهنگی ماست. فراموش کردن آن یعنی جدا شدن از ریشه‌ها.» نمونه‌های موفقی مانند سریال‌های «نون خ»، «پایتخت» و «قصه‌های مجید» نشان می‌دهد که رسانه می‌تواند نقشی کلیدی در پاسداشت گویش‌ها داشته باشد.
ژاله موسوی، جامعه‌شناس، هم بر ضرورت آموزش و فرهنگ‌سازی تأکید دارد تا نسل جوان بدون ترس از قضاوت، زبان مادری خود را حفظ کند. جواد قارایی، مستندساز شناخته‌شده، با ثبت موسیقی، ضرب‌المثل‌ها و گفت‌وگوهای محلی، لهجه‌ها را از خطر نابودی نجات می‌دهد.
در همین راستا، اداره میراث فرهنگی اصفهان با انتشار «اطلس گویش‌ها»، گام مهمی برای ثبت و حفاظت از زبان‌های محلی مانند ابیانه‌ای، گز و ولانی برداشته است.
این تلاش‌ها در حالی اهمیت دارد که طبق گزارش یونسکو، بیش از دو هزار زبان و گویش در قرن گذشته از بین رفته‌اند. روز جهانی زبان مادری در ۲۱ فوریه (۲ اسفند) فرصتی است تا بار دیگر به یاد بیاوریم که لهجه‌ها سرمایه‌ای ملی و میراثی زنده‌اند که باید پاس داشته شوند.
منبع: خبرگزاری مهر – ۲۶ مرداد ۱۴۰۴
برچسب‌ها (خطی): لهجه، گویش، هویت فرهنگی، میراث زبانی، رسانه، مستندسازی، فرهنگ‌سازی
