قلعه فلک الافلاک یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی لرستان است که به نوعی نماد عظمت و شکوه دوران باستانی این سرزمین به شمار می‌آید. این قلعه با معماری خیره‌کننده و تاریخ پرفراز و نشیب خود، یادآور روزگاری است که ایران یکی از قدرت‌های بزرگ جهان بود. این بنای تاریخی در خرم آباد مرکز استان لرستان قرار دارد و قدمت آن به دوران ساسانیان برمی‌گردد. این دژ روزگاری یک مقر حکومتی بود و به عنوان یک زندان برای مخالفان و دشمنان سیاسی نیز استفاده می‌شد. اگر شما هم به تاریخ و فرهنگ کشورمان علاقه‌مند هستید و دوست دارید بیشتر درباره این شاهکار معماری و فراز و نشیب‌های درون آن بدانید، با ما همراه باشید تا سفری به دل تاریخ این قلعه داشته باشیم و به کشف رازهایش بپردازیم.
معرفی قلعه فلک الافلاک
به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از سایت پته قلعه فلک الافلاک یکی از آن مکان‌هایی است که وقتی به آن پا می‌گذارید، حس تاریخ باستان را در تمام وجود خود حس می‌کنید. این قلعه با گذر سال‌ها و تغییر سلسله‌های حاکم حکایت‌هایی از زندگی، جنگ‌ها و حکومت‌های مختلف را با خود به دوش می‌کشد. با اینکه امروزه زندگی مدرن و شلوغی اطراف قلعه را فرا گرفته، فلک الافلاک همچنان با چهار سالن بزرگ، دو حیاط خلوت، چندین تالار کوچک و اتاق‌های متعدد گذشته درخشان خود را حفظ کرده است. از بین ۱۲ برجی که در گذشته ساخته شده، اکنون ۸ برج زیبا و استوار باقی مانده‌اند. این برج‌ها نشانه‌ای از قدرت و اقتدار هستند و به عنوان نماد استقامت، شکوه و زیبایی معماری قدیم شناخته می‌شوند.
این قلعه به خاطر پیشینه تاریخی و معماری فوق‌العاده‌اش از دیرباز در کانون توجهات بوده و به یکی از گردشگاه‌های اصلی خرم آباد تبدیل شده است. مردم محلی و گردشگران در طول سال‌ها از نقاط مختلف کشور به این مکان می‌آیند تا از زیبایی و قدر و منزلت این میراث باستانی بهره‌مند شوند. آثار باقی‌مانده از معماری اسلامی و پیچیدگی‌های سازه هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
قلعه فلک الافلاک کجاست؟
این قلعه بر روی تپه‌هایی مشرف به شهر خرم آباد ساخته شده است و از هر سمت که به آن نگاه کنید، یک منظره زیبا و دل‌انگیز خواهید دید. دو رشته کوه که دور تا دور تپه‌های قلعه را در برگرفته‌اند، مانند نگهبانان طبیعت از آن حفاظت می‌کنند. خیابان امام‌خمینی (خیابان ۱۲ برجی) که قلعه در آن واقع شده نیز یکی از خیابان‌های مهم و شناخته شده شهر رخم آباد است. با قدم گذاشتن در این خیابان به راحتی به قلعه فلک الافلاک دسترسی پیدا خواهید کرد.
آدرس قلعه فلک الافلاک: استان لرستان، خرم آباد، خیابان امام خمینی (۱۲ برجی)، قلعه فلک الافلاک
مسیر دسترسی به قلعه فلک الافلاک از کجاست؟
در هر نقطه‌ای از خرم آباد هستید، ابتدا باید خودتان را به خیابان امام خمینی برسید. این خیابان در واقع خیابان ۱۲ برجی نام دارد و به واسطه نزدیکی‌اش به این قلعه مشهور شده است. حالا ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که استفاده از ماشین شخصی بهتر یا حمل و نقل عمومی؟ اگر ماشین دارید دسترسی‌تان به قلعه راحت‌تر می‌شود و می‌توانید مستقیماً به قلعه بروید؛ اما اگر بخواهید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید، اتوبوس‌ها شما را تا نزدیکی قلعه می‌رسانند و نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به قلعه، سبزه میدان است. پس از پیاده شدن در سبزه میدان با چند دقیقه پیاده روی به قلعه خواهید رسید.
تاریخچه و قدمت قلعه فلک الافلاک
قلعه فلک الافلاک یکی از آن بناهای تاریخی است که به دلایل متعدد همیشه مورد توجه تاریخ‌دوستان و گردشگران قرار گرفته است. با توجه به تاریخچه طولانی و جذاب این قلعه که به دوران ساسانیان برمی‌گردد می‌توان گفت که هر سنگ و دیوار آن داستانی برای گفتن دارد. در ابتدا این بنا نقشی نظامی داشت و به عنوان یک زندان برای اسرا و حتی رومی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. سپس در قرن چهارم، این قلعه با تغییر کاربری به عنوان مقر حکومت در این منطقه انتخاب شد. به عبارتی، قلعه فلک الافلاک از یک مکان زندان به مرکز قدرت و حکمرانی تبدیل شد.
از آن زمان به بعد، قلعه فلک الافلاک به خزانه‌داری حاکم لرستان تبدیل شد و به نوعی نگهدارنده ثروت و منابع این ناحیه به شمار می‌آمد. این قلعه در طول تاریخ با توجه به تغییر حکومت‌ها و نیازهای اجتماعی تغییر کاربری‌های متفاوتی داشت و هر بار برای یک منظور خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت. پلان هشت‌ضلعی نامنظم آن نشان‌دهنده پیچیدگی‌های فنی و هنری معماران ساسانی است.
داستان فلک الافلاک تنها به این ختم نمی‌شود. این قلعه در دوره قاجار به طور گسترده‌ای بازسازی شد و تحولاتی در آن رخ داد که فلک الافلاک را به اثر شاخصی تبدیل کرد. در دوران پهلوی نیز شاهد استفاده‌های نظامی از قلعه بودیم و فلک الافلاک به عنوان پادگان و زندان سیاسی مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت، پس از چندین دهه تغییرات در سال ۱۳۴۹ قلعه فلک الافلاک به ثبت ملی ایران رسید و با تبدیل به موزه‌ای باارزش، یک بار دیگر به روی عموم گشوده شد. امروزه شما می‌توانید درون این قلعه گام بزنید، از موزه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی بازدید کنید و حتی در چایخانه‌های سنتی آن استراحت کنید. این جایگاه تاریخی باعث جذب گردشگران و همچنین حفظ هویت تاریخی ما شده است.
دلیل نامگذاری قلعه فلک الافلاک
حال بیایید به تاریخچه جالب نامگذاری این قلعه بپردازیم. واقعاً چرا این قلعه «فلک الافلاک» نامیده شده است؟ نام‌های دیگری مانند دژ شاپورخواست، قلعه خرم آباد، کاخ اتابکان و دوازده برجی نیز برای این قلعه وجود دارد؛ اما آنچه که باعث شد تا از دوره قاجار به بعد این نام بر قلعه گذاشته شود، به خصوصیات معماری‌اش برمی‌گردد. نام فلک الافلاک اشاره‌ای به دوازده برج این قلعه دارد که می‌تواند نمادی از دوازده برج فلکی باشد. همچنین، واژه‌ی فلک به معنای سپهر سپهران است که خود عظمت و شکوه این بنا را نشان می‌دهد. به این ترتیب، نام قلعه فلک الافلاک نه تنها نمایانگر زیبایی‌های معماری و هنر ایرانی است، بلکه تاریخ غنی و فرهنگی عمیقی را نیز به تصویر می‌کشد. این نام نمادی از اتحاد تاریخ، هنر و طبیعت در یک مکان است که نسل به نسل ما را به یاد تاریخ غنی و پرماجرای‌مان می‌اندازد.
