در حالی که فراموشی گاه‌به‌گاه بخشی طبیعی از زندگی است، آگاهی از تفاوت‌های میان خطاهای معمول حافظه و نشانه‌های احتمالی زوال عقل اهمیت زیادی دارد.
به‌گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ همه‌ی ما گاهی چیزهایی را فراموش می‌کنیم. شاید نتوانید یادتان بیاورید گوشی‌تان را کجا گذاشته‌اید یا قرار بود از فروشگاه چه چیزی بخرید. این نوع فراموشی‌های کوچک کاملاً طبیعی هستند. اما چطور می‌توان فهمید که این فراموشی‌ها طبیعی‌اند یا نشانه‌ای از مسئله‌ای جدی‌تر مانند زوال عقل؟
دکتر شری کومار سریواستاوا، پزشک عمومی ارشد و مشاور ارشد در بیمارستان شاردا در نویْدا، در این زمینه به ما کمک می‌کند تا تفاوت این دو را بهتر درک کنیم.
فراموشی طبیعی: اختلال‌های معمول حافظه در زندگی روزمره
دکتر سریواستاوا توضیح می‌دهد که فراموشی طبیعی معمولاً شامل موارد زیر است:
- گم کردن موقتی وسایل: مثلاً عینک‌تان را جایی می‌گذارید و برای چند دقیقه یادتان نمی‌آید کجا گذاشته‌اید، اما در نهایت آن را پیدا می‌کنید.
فراموشی گاه‌به‌گاه اسم‌ها یا کلمات: این برای همه پیش می‌آید! ممکن است مدتی اسم کسی را به یاد نیاورید، اما بعداً آن را به خاطر می‌آورید.
- رفتن به اتاقی و فراموش کردن دلیل آن: لحظه‌ای «مه ذهنی» که خیلی زود برطرف می‌شود.
- یادآوری جزئیات در ادامه: ممکن است در لحظه نتوانید گفت‌وگویی را به خاطر بیاورید، اما بخش‌های کلیدی آن بعداً به ذهنتان بازگردد.
- آگاهی از فراموشی خود: مثلاً ممکن است بگویید «امروز خیلی حواس‌پرت شدم!»
این نوع فراموشی‌ها اغلب به دلیل عوامل محیطی مانند مشغله، استرس یا حواس‌پرتی رخ می‌دهند.
نشانه‌هایی که ممکن است به زوال عقل اشاره داشته باشند: وقتی فراموشی فراتر از حد معمول است
زوال عقل وضعیتی است که بر عملکرد مغز و حافظه تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود یادآوری، تفکر واضح و ارتباط برقرار کردن دشوار شود. دکتر سریواستاوا برخی تفاوت‌های کلیدی بین فراموشی طبیعی و نشانه‌های احتمالی زوال عقل را چنین بیان می‌کند:
- فراموشی مکرر که زندگی روزمره را مختل می‌کند: مانند فراموش کردن قرار ملاقات‌ها، گفت‌وگوهای اخیر یا حتی نام نزدیک‌ترین اعضای خانواده.
مشکل در انجام کارهای آشنا: مثل ناتوانی در دنبال کردن دستور پخت غذا، مدیریت مالی یا یافتن مسیر مکان‌های آشنا
- مشکلات زبانی: فراموشی کلمات رایج یا استفاده از واژه‌های نادرست.
- گم‌گشتگی در زمان و مکان: گم شدن در مسیرهای آشنا یا ندانستن روز و سال.
- کاهش قضاوت: تصمیم‌گیری‌های نادرست مانند بخشیدن مقدار زیادی پول.
- مشکل در درک مفاهیم انتزاعی: مانند درک زمان یا اعداد.
- گم کردن وسایل و ناتوانی در به‌یادآوردن مسیر: مثلاً گذاشتن کلیدها در جاهای عجیب و عدم توانایی در بازسازی گام‌هایی که منجر به آن شده.
- تغییر در خلق‌وخو، رفتار و شخصیت: مانند گیجی غیرعادی، بدبینی، کناره‌گیری اجتماعی یا تحریک‌پذیری.
- بی‌اطلاعی از مشکلات حافظه: فرد ممکن است متوجه نباشد که چیزهایی را فراموش می‌کند.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟
دکتر سریواستاوا تأکید می‌کند که اگر شما یا یکی از اطرافیانتان چند مورد از نشانه‌های بالا را تجربه می‌کنید، باید حتماً با یک پزشک مشورت کنید. او می‌گوید:
«همیشه بهتر است وضعیت بررسی شود. تشخیص زودهنگام می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.»
پزشک ممکن است برای تشخیص علت مشکلات حافظه از ابزارهای زیر استفاده کند:
- معاینه فیزیکی: برای ارزیابی سلامت کلی بدن.
- آزمون‌های شناختی: برای سنجش حافظه، تفکر و مهارت‌های زبانی.
- اسکن‌های مغزی: مانند MRI یا CT برای مشاهده تغییرات مغزی.
- آزمایش خون: برای رد سایر مشکلات پزشکی که ممکن است بر حافظه تأثیر بگذارند.
فراموشی گاه‌به‌گاه طبیعی است، اما تشخیص تفاوت آن با نشانه‌های زوال عقل بسیار مهم است. اگر نگرانی دارید، حتماً با یک پزشک مانند دکتر شری کومار سریواستاوا مشورت کنید. تشخیص زودهنگام و حمایت به‌موقع می‌تواند تفاوت زیادی در روند زندگی ایجاد کند.
