روز ملی کودک(۱۶ مهر) فرصتی است تا بار دیگر بر اهمیت کودکان، به ویژه کودکان دارای معلولیت، تأکید کنیم. این کودکان، مانند همه کودکان دیگر، حق دارند که در یک جامعه بدون تبعیض زندگی کنند و از تمامی امکانات لازم برای رشد و شکوفایی برخوردار شوند.
به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از کمپین معلولان ، کودکان دارای معلولیت در ایران با مجموعه‌ای از چالش‌ها و مشکلات مواجه هستند که نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی خانواده‌ها، دولت و جامعه است. این مشکلات در حوزه‌های مختلفی چون آموزش، توانبخشی، اجتماعی‌سازی و دسترسی به امکانات روزمره خود را نشان می‌دهد. برخی از مهم‌ترین چالش‌های آن‌ها عبارت‌اند از:
۱. آموزش
کودکان دارای معلولیت در ایران اغلب با موانع بسیاری در دسترسی به آموزش با کیفیت مواجه‌اند. بسیاری از مدارس فاقد امکانات مناسب برای پذیرش این کودکان هستند، و زیرساخت‌های آموزشی برای ارائه آموزش‌های ویژه متناسب با نیازهای خاص آن‌ها کافی نیست. عدم وجود برنامه‌های تحصیلی منسجم، نبود معلمان متخصص، و کمبود ابزارهای کمکی آموزشی از مشکلات عمده در این زمینه است.
۲. توانبخشی و خدمات درمانی
دسترسی به خدمات توانبخشی و درمانی برای کودکان دارای معلولیت در ایران اغلب محدود و هزینه‌بر است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل هزینه‌های بالای درمان و خدمات توانبخشی، قادر به فراهم‌کردن این خدمات برای کودکانشان نیستند. در مناطق دورافتاده‌تر، دسترسی به مراکز توانبخشی به مراتب دشوارتر است، و این کودکان از خدمات لازم محروم می‌مانند.
۳. فقر و مشکلات اقتصادی
مشکلات اقتصادی یکی از عوامل مهم در زندگی بسیاری از خانواده‌هایی است که کودک دارای معلولیت دارند. هزینه‌های درمان، توانبخشی، و وسایل کمکی مانند سمعک، ویلچر و باتری، بار مالی سنگینی را بر دوش این خانواده‌ها می‌گذارد. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، یکی از والدین مجبور می‌شود شغل خود را ترک کند تا از کودک مراقبت کند، که این خود به مشکلات اقتصادی خانواده اضافه می‌کند.
۴. نگرش اجتماعی و تبعیض
نگرش منفی اجتماعی نسبت به افراد دارای معلولیت در ایران همچنان یک چالش جدی است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل این نگرش‌ها، کودکان دارای معلولیت خود را پنهان می‌کنند و از مشارکت اجتماعی آن‌ها جلوگیری می‌کنند. این کودکان اغلب با تبعیض‌های مختلف در جامعه، مدرسه و حتی در فضاهای عمومی مواجه‌اند. عدم آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی کافی باعث شده است که این کودکان از حقوق خود محروم شوند.
۵. دسترسی به فضاهای عمومی و امکانات تفریحی
بسیاری از فضاهای عمومی و تفریحی در ایران به گونه‌ای طراحی نشده‌اند که برای کودکان دارای معلولیت قابل استفاده باشند. پارک‌ها، مهدکودک‌ها و اماکن تفریحی اغلب فاقد زیرساخت‌های مناسب مانند رمپ‌های دسترسی، اسباب‌بازی‌های فراگیر یا امکانات تفریحی ویژه هستند. این موضوع باعث محرومیت این کودکان از بازی و تفریح، که بخشی اساسی از رشد آن‌هاست، می‌شود.
۶. حمایت قانونی ناکافی
با وجود تصویب قوانین حمایتی مانند قانون حمایت از حقوق معلولان، کنوانسیون بین‌المللی حقوق افراد دارای معلولیت و کنوانسیون جهانی کودک، اجرای این قوانین در ایران با مشکلات بسیاری مواجه است. نبود نظارت کافی، کمبود بودجه و عدم تخصیص منابع مناسب باعث شده است که این قوانین به درستی اجرا نشوند و کودکان دارای معلولیت نتوانند از حمایت‌های قانونی پیش‌بینی شده بهره‌مند شوند.
این کودکان نیاز به حمایت و توجه بیشتری دارند تا بتوانند به‌عنوان افراد توانمند در جامعه مشارکت کنند. فراهم کردن امکانات آموزشی، بهبود دسترسی به خدمات توانبخشی، تغییر نگرش اجتماعی و فرهنگ‌سازی، و حمایت مالی از خانواده‌ها، گام‌های مهمی در جهت رفع این مشکلات خواهد بود.
