در شرایط غیرعادی، پرابهام و استرس‌زا مانند بحران‌های اجتماعی، بلایای طبیعی یا تهدیدهای مستمر، عملکرد شناختی انسان دچار افتی طبیعی و قابل پیش‌بینی می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز، پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند که در چنین موقعیت‌هایی، مغز منابع ذهنی خود را عمدتاً صرف مدیریت اضطراب، تنظیم هیجانات و پیش‌بینی آینده می‌کند.
به گفته متخصصان علوم اعصاب و روان‌شناسی، بخش عمده‌ای از انرژی شناختی در هنگام تهدید به فرآیندهایی مانند اسکن محیط، پردازش اطلاعات منفی و تلاش برای حفظ کنترل روانی اختصاص می‌یابد. به‌عنوان نمونه، پیگیری مداوم اخبار در بحران‌ها، به مغز این حس را می‌دهد که محیط را بهتر درک و پیش‌بینی می‌کند؛ گرچه در بلندمدت ممکن است منجر به خستگی روانی شود.
نتایج مطالعه‌ای منتشرشده در Journal of Cognitive Neuroscience (2016) نشان می‌دهد که در شرایط استرس مزمن، فعالیت نواحی مربوط به حافظه کاری در قشر پیش‌پیشانی مغز کاهش می‌یابد و این کاهش مستقیماً با افت عملکرد شناختی مرتبط است.
همچنین، تحقیقات دیگری در Nature Neuroscience (2020) نیز تأیید کرده‌اند که توان مغز برای انجام هم‌زمان چند فعالیت پیچیده، در شرایط تهدید و استرس محدود می‌شود.
در چنین شرایطی، انتظار بهره‌وری بالا از خود، نه تنها واقع‌بینانه نیست، بلکه می‌تواند منجر به فرسودگی ذهنی، بی‌انگیزگی و تشدید استرس شود.
توصیه کارشناسان این است که افراد از روتین‌های ساده، قابل پیش‌بینی و آشنا استفاده کنند. این الگوها به تثبیت عملکرد روانی کمک کرده، مغز را از تصمیم‌گیری‌های اضافی رها می‌سازند و میزان ابهام ذهنی را کاهش می‌دهند.
