انواع اختلالات یادگیری به همراه شایع ترین اختلال یادگیری

گاهی کودکان در یادگیری دچار مشکلاتی می شوند که والدین از آنها بی خبرند و گاهی به حساب تنبلی کودکان می گذارند. اما شاید کودک شما دچار اختلال یادگیری است. برای آشنایی با انواع اختلال یادگیری و شایع ترین آنها در کودکان با ما همراه باشید.

به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز، اختلال یادگیری طیف گسترده ای از مشکلات یادگیری را در برمی گیرد که انواع مختلفی دارد. اختلال یادگیری به معنای عیب و نقض در ذهن و هوش کودکان نیست بلکه یادگیری آنها متفاوت است و گاهی دچار مشکل می شوند که با شناخت این مشکلات می تواند به درمان اختلال یادگیری کودکان کمک شایانی کرد.

انواع اختلال یادگیری کودکان

اختلال یادگیری در کودکان ممکن است در زمینه های مختلف و یا در یک زمینه بوجود بیایید. انواع اختلال یادگیری  بر اساس تواتایی ها و مهارت کودکان دسته بندی می شوند. انواع اختلال یادگیری در کودکان به دسته های زیر طبقه بندی می شوند:

اختلال یادگیری خواندن (نارساخوانی): مشکل درخواندن، نوشتن، املا، صحبت کردن

اختلال یادگیری نوشتن (دیسگرافیا): مشکل در نوشتن، دست خط، املا، سازماندهی نوشته ها

اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکلولیا): مشکل در ریاضیات، انجام مسائل ریاضی، درک زمان، استفاده از پول

اختلال یادگیری حرکتی (دیسپراکسی) : مشکل در مهارت های حرکتی، هماهنگی دست و چشم، تعادل، مهارت دست ورزی

اختلال یادگیری در زبان (آفازی): مشکل در زبان، درک زبان گفتاری، درک مطلب

اختلال پردازش شنوایی: مشکل در شنیدن، تفاوت بین صداها خواندن، درک مطلب، زبان گفتاری

اختلال پردازش بینایی :مشکل در تفسیر اطلاعات بینایی، خواندن، ریاضی، نقشه ها، نمودارها، نمادها، تصاویر

اختلال یادگیری خواندن (Dyslexia)

نارساخوانی (Dyslexia) یا همان اختلال یادگیری خواندن یک مشکل رایج یادگیری است که عمدتاً باعث مشکلات خواندن، نوشتن و املا می‌شود. این اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول معمولاً اولین بار توسط معلم یا والدینی که مشکلات خواندن را در محیط کلاس یا منزل مشاهده می‌کنند تشخیص داده می‌شود. مشکلات اصلی خواندن زمانی رخ می‌دهد که کودکان با برقرارکردن ارتباط بین صداها، حروف و کلمات مشکل داشته باشند. نتوانند به راحتی روان خوانی داشته باشند. در درک معنای کلمات، عبارات و پاراگراف‌ها دچار مشکل باشند. تشخیص حروف و کلمات، درک کلمات و نظرات برایشان سخت است.  سرعت خواندن و روان بودن کلام در آنها کم است.

انواع اختلالات یادگیری خواندن را به صورت زیر طبقه بندی می کنند:

نارساخوانی واجی (Phonological Dyslexia): کودک در برقرار کردن ارتباط بین صداها با حروف تشکیل‌دهنده یک کلمه مشکل دارد.

نارساخوانی سطحی (Surface Dyslexia): کودک در درک کلمه مشکل دارد.

نقص نام‌گذاری سریع (Rapid naming Deficit): کودک در نام‌گذاری سریع حروف یا اعداد مشکل دارد.

نارساخوانی مضاعف (Double deficit Dyslexia): این اختلال ترکیبی از نارساخوانی واجی و نقص نام‌گذاری سریع است.

اختلال یادگیری نوشتن (Dysgraphia)

انواع اختلالات یادگیری در دانش آموزآن ابتدایی از جمله دیسگرافی یا اختلال یادگیری نوشتن بوجود می آید.
در این اختلال، کودکان در نوشتن و گاهی اوقات در سایر مهارت‌های حرکتی ظریف مانند صحیح گرفتن مداد در دست دچار مشکل می شوند. مواردی مانند ناتوانی در نظم و انسجام در نوشتن، کپی کردن دقیق حروف و کلمات، ناتوانی در بیان افکار خود بر روی کاغذ، دست خط درهم یا ناخوانا، نوشتن انشا، ناتوانی در نوشتن املای صحیح کلمات از علائم یادگیری نوشتن است.انواع اختلال یادگیری در نوشتن به صورت زیر دسته بندی می شود:

دیسگرافی حرکتی (Motor Dysgraphia): در این نوع اختلال دست‌خط کودک اغلب ناخوانا است زیرا کودک نمی‌تواند مداد را به درستی در دست بگیرد.

دیسگرافی واژگانی (Lexical Dysgraphia): در این نوع اختلال کودک در نوشتن املا مشکل دارد.

دیسگرافی فضایی (Spatial Dysgraphia): در این نوع اختلال کودک مفهوم فضا را درک نمی کند و در نوشتن روی خطوط و فاصله بین کلمات مشکل دارد.

اختلال یادگیری ریاضی (Dyscalculia)

یکی دیگر از اختلال یادگیری در کودکان ابتدایی، اختلال یادگیری ریاضی است که خود را در سال های ابتدایی در مدرسه نشان می دهد.
اختلال یادگیری ریاضی با توجه به سایر نقاط قوت و ضعف در کودکان مختلف بسیار متفاوت است. توانایی کودک در انجام ریاضی به طور متفاوتی تحت تأثیر ناتوانی یادگیری زبان، اختلال بینایی، مشکل در ترتیب اعداد، شمارش اعداد، خواندن ساعت و شمردن پول قرار می‌گیرد.

کودکی که دارای اختلال یادگیری ریاضی است با به خاطر سپردن و سازماندهی اعداد، علائم ریاضی و عملیات ریاضی (مانند ۱۰= ۵+۵ یا ۲۵= ۵×۵) مشکل دارد.

این اختلال در کودکان مبتلا به آن ممکن است در شمارش، اندازه‌گیری کمیت، حافظه عملکردی اعداد، توانایی تشخیص الگوها، درک زمان، گفتن ساعت و جهت یابی مشکل ایجاد کند.

انواع اختلال یادگیری ریاضی به صورت زیر دسته بندی می شود:

نارسایی محاسباتی: کودک در انجام محاسبات اولیه مانند جمع، تفریق، ضرب، تقسیم ساده مشکل دارد.

ناتوانی در محاسبه رشدی: کودک در حل مسئله های ریاضی دچار مشکل می شود.

نارساخوانی ریاضی: کودک در درک مسائل ریاضی، اعداد، محاسبات و ارتباط بین آنها دچار مشکل می شود.

اختلالات عددی: کودک در شمارش اعداد و ترتیب اعداد دچار مشکل می شود.

اختلال یادگیری مهارت‌های حرکتی (Dyspraxia)

دیس‌پراکسی یا اختلال یادگیری حرکتی به مشکلات حرکتی و هماهنگی، چه در مهارت‌های حرکتی ظریف مانند قیچی کردن، نوشتن و از و بسته کردن باشد و چه در مهارت‌های حرکتی دیگر مانند دویدن و پریدن که در کودکان بوجود می آید، گفته می شود. برای دویدن، پریدن، نوشتن یا قیچی کردن چیزی، بین اعضای بدن باید هماهنگی ایجاد شود که کودکان دارای اختلال یادگیری حرکتی در ایجاد این هماهنگی دچار مشکل می شوند. علائمی که نشان می‌دهد کودک شما ممکن است اختلال در هماهنگی حرکتی داشته باشد شامل مشکلاتی در توانایی‌های فیزیکی است که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارد، مانند در دست گرفتن مداد یا بستن دکمه‌های پیراهن.
چند نوع مختلف دیس‌پراکسی وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

دیس‌پراکسی حرکتی: باعث ایجاد مشکلات در مهارت‌هایی مانند نوشتن، لباس پوشیدن یا پرش می‌شود.

دیس‌پراکسی کلامی: باعث ایجاد مشکل در گفتار می شود.

دیس‌پراکسی دهانی: باعث ایجاد مشکلاتی در حرکات دهان و زبان می شود.

اختلال یادگیری در زبان (Aphasia/Dysphasia)

آفازی یا اختلال یادگیری زبانی اختلالی است که در نتیجه آسیب به مناطقی از مغز که توانایی‌های زبانی را تولید و پردازش می‌کنند، ایجاد می‌شود. فرد مبتلا به آفازی ممکن است در صحبت کردن، خواندن، نوشتن و درک زبان مشکل داشته باشد. اختلال در یادگیری زبان می‌تواند مشکلاتی برای برقرار کردن ارتباطات از خفیف تا بسیار شدید ایجاد کند. برخی از افراد مبتلا به این اختلال تنها در یک حوزه ارتباطی مشکل دارند، مانند مشکل در کنار هم قرار دادن کلمات در جملات معنی‌دار، مشکل در خواندن، یا مشکل در درک آنچه دیگران می‌گویند.

نشانه‌های اختلال یادگیری در زبان شامل مشکلاتی در مهارت‌های زبانی کلامی مانند توانایی بازگویی یک داستان، توانایی درک معنای کلمات، دستورالعمل‌ها و موارد مشابه است. یکی دیگر از مشکلات اختلال یادگیری زبانی، در یافتن کلمات است، به عنوان مثال در آوردن نام صحیح افراد، مکان‌ها، اشیاء یا رویدادها.
انواع مختلفی از اختلال یادگیری در زبان وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

اختلال در گفتار: کودک نمی‌تواند به راحتی و به صورت روان صحبت کند یا فقط می‌تواند چند کلمه را در یک زمان و با تلاش زیاد بگوید.

اختلال در درک کلام: کودک درک درستی از کلمات گفتاری یا نوشتاری ندارد.

اختلال در توانایی تکرار: کودک نمی‌تواند کلمات و عبارات را تکرار کند.

اختلال پردازش شنوایی (Auditory processing disorder)

اختلال پردازش شنوایی از نوع اختلال یادگیری خاص است که معمولاً برای اولین بار در کودکان خردسال مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد کودک مشکل شنوایی دارد اما معمولا شنوایی او طبیعی است. در اختلال پردازش شنوایی (APD) به جای اینکه صدا از طریق گوش به مغز منتقل شود، بر نحوه تفسیر صدا توسط مغز کودک تأثیر می‌گذارد. مغز قادر به پردازش صداها به روش عادی نیست. این می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود.
مطالعه مقاله پیشنهادی: درمان اختلال یادگیری
توانایی شنیدن درست چیزها به شدت بر توانایی خواندن، نوشتن و املا تأثیر می‌گذارد. ناتوانی در تشخیص تفاوت‌های ظریف در صدا، به زبان آوردن کلمات و درک مفاهیم اساسی خواندن و نوشتن را دشوار می‌کند.

کودکان مبتلا به اختلال شنوایی به احتمال زیاد در درک گفتار در مکان‌های پر سر و صدا، مانند کلاس درس، مشکل دارند. زمانی که صدای پس‌زمینه زیاد است، ممکن است در تمرکز و خواندن مشکل داشته باشند. همچنین اغلب تشخیص صداهای مشابه از یکدیگر  برایشان دشوار است. این مشکلات ممکن است منجر به مشکل در درک و به خاطر سپردن دستورالعمل‌ها، صحبت کردن واضح و توسعه مهارت‌های خواندن شود.

اختلال پردازش بینایی (Visual processing disorder)

اختلال پردازش بینایی، یک نوع اختلال یادگیری ویژه است زیرا در تعداد افراد کمتری اتفاق می افتد. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است در خواندن یا تشخیص تفاوت بین دو شکل، مشکل داشته باشند. به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به اختلال پردازش بینایی، می‌تواند آزمایش بینایی را پشت سر بگذارد اما قادر به تشخیص تفاوت بین مثلث و مربع نیست.

مشکلات در درک بینایی شامل تشخیص ندادن تفاوت‌های ظریف در اشکال، معکوس کردن حروف یا اعداد، پرش از کلمات، پرش از خطوط، درک اشتباه عمق یا فاصله، یا داشتن مشکل در هماهنگی چشم و دست است. اختلال بینایی می‌تواند بر مهارت‌های حرکتی، درک مطلب و ریاضی تاثیر بگذارد.
این اختلال همچنین اغلب با مشکلات هماهنگی دست و چشم همراه است. اختلالات پردازش بینایی نه تنها می‌تواند بر یادگیری تأثیر منفی بگذارد، بلکه می‌تواند بر اجتماعی شدن، عزت نفس و زندگی روزمره نیز تأثیر بگذارد.

شایع ترین اختلالات یادگیری

انواع اختلال یادگیری کودک را به طور کامل معرفی کردیم. این اختلالات می تواند در هر کودکی وجود داشته باشد و بیماری عجیب و نگران کننده ای نیست. شایع ترین اختلالات یادگیری عبارتند از اختلال در خواندن، نوشتن، ریاضی، استدلال، گوش دادن و صحبت کردن. آنچه که اهمیت دارد این است که بدانید اکثر کودکان دچار اختلال یادگیری به اندازه سایر کودکان باهوش هستند. فقط باید طوری آموزش ببینند که با شیوه یادگیری خاص آنها سازگار باشد .شایع ترین اختلال یادگیری از انواع اختلالات یادگیری دانش آموزان ابتدایی می توان به  اختلال یادگیری خواندن اشاره کرد که در اکثر دانش آموزان ابتدایی دیده می شود و تقریباً ۸۰ تا ۹۰ درصد از کل اختلالات یادگیری را درگیر می کند. این اختلال ارتباط مستقیم با تمرکز و توجه کودکان دارد و بر روی تمام اختلالات دیگر تاثیر می گذارد. امروزه بخاطر تکنولوژی اکثر کودکان نقض توجه و تمرکز دارند که تاثیر زیادی بر اختلال یادگیری خواندن می گذارد و باعث تشدید آن در کودکان می شود. همین امر موجب شیوع انواع اختلال یادگیری کودکان بویژه اختلال یادگیری خواندن می شود.