افسردگی در دوران سالمندی می‌تواند به‌دلیل مختلفی از جمله تغییرات جسمی، انزوای اجتماعی یا از دست دادن عزیزان بروز کند و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و ایجاد روابط اجتماعی فعال، حفظ فعالیت جسمانی، داشتن تغذیه سالم و دریافت حمایت روان‌شناختی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری و مدیریت افسردگی است.
به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از خبرگزاری ایمنا، افسردگی یکی از اختلالات روانی است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر زندگی افراد داشته باشد و افراد مبتلا به این اختلال، به‌طور معمول با کاهش شدید انرژی و انگیزه روبه‌رو می‌شوند، به‌طوری که حتی انجام کارهای ساده روزانه برای آن‌ها دشوار به نظر می‌رسد و این وضعیت می‌تواند روابط اجتماعی افراد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد؛ بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی از جمع‌های اجتماعی دوری می‌کنند، کمتر با دوستان و خانواده در تماس هستند و در نتیجه احساس تنهایی و انزوا را تجربه می‌کنند و به‌طور معمول، این اختلال با علائم جسمانی همچون سردردهای مکرر، مشکلات خواب و ناراحتی‌های گوارشی همراه است که نه‌تنها کیفیت زندگی، بلکه توانایی‌های جسمی و روانی فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در دوران سالمندی، افسردگی به دلایل مختلفی ممکن است بروز کند و حتی شدت بیشتری داشته باشد و باید توجه داشت که مرحله سالمندی، مرحله‌ای از زندگی است که با تغییرات قابل توجهی همراه می‌شود و همین تغییرات می‌تواند احساس بی‌ارزشی و کاهش اعتماد به نفس را در سالمندان ایجاد کند و مشکلات جسمی همچون بیماری‌های مزمن یا ضعف در توانایی‌های جسمی و ذهنی نیز می‌تواند بر شدت این احساسات منفی بیفزاید.
بسیاری از سالمندان به‌دلیل تنهایی دچار افسردگی می‌شوند و دوری از خانواده یا از دست دادن دوستان همراه با کاهش فعالیت‌های اجتماعی ممکن است موجب احساس تنهایی و انزوا شود و بیماری‌ها از جمله بیماری دیابت، فشار خون بالا و دردهای مزمن نیز به افسردگی دامن می‌زند و سالمندانی که دچار کاهش حافظه یا توانایی‌های شناختی می‌شوند، ممکن است احساس ناامیدی و استرس بیشتری داشته باشند.
افسردگی چه علائمی دارد؟
ویکتوریا عمرانی‌فرد، روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه لغت افسردگی مجموعه‌ای از علائم را پوشش می‌دهد که با کنار هم قرار گرفتن این علائم در یک بازه زمانی مشخص، می‌توان گفت که فرد درگیر افسردگی است، اظهار کرد: یکی از علائم این اختلال، داشتن خلق افسرده است.
وی با بیان اینکه لذت نبردن از جمله دیگر علائم اصلی افسردگی به شمار می‌رود، افزود: در واقع زمانی که فرد از انجام فعالیت‌های روزمره یا فعالیت‌های مورد علاقه خود که تا پیش از این از آن‌ها لذت می‌برده است، احساس لذت را تجربه نکند، می‌توان گفت که فرد درگیر افسردگی شده است.
روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه احساس خستگی، فراموش‌کاری، کم‌خوابی یا پرخوابی نیز از جمله علائم افسردگی به شمار می‌رود، تصریح کرد: کم‌غذایی یا پرغذایی، داشتن افکار ناامیدی، احساس بی‌ارزشی، پوچی و گناه نیز از جمله دیگر علائم نشان‌دهنده درگیر شدن فرد با افسردگی به شمار می‌رود.
افسردگی قسمتی از سالمندی نیست
عمرانی‌فرد با اشاره به اینکه برای تشخیص افسردگی نیازی نیست که تمام علائم ذکر شده در فرد بروز کند، ادامه داد: زمانی که تعدادی از این علائم در افراد بروز کند، علائم حداقل به مدت دو هفته ادامه داشته باشد، روی زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد و عملکرد زندگی فرد را مختل کند، احتمال می‌رود که فرد به اختلال افسردگی مبتلا شده باشد.
وی با بیان اینکه برخی افراد بروز افسردگی در سالمندان را طبیعی تلقی می‌کنند، گفت: برخی افراد تصور می‌کنند در دوران سالمندی افراد به‌دلیل تغییرات جسمی، کم شدن روابط اجتماعی و نداشتن فعالیت‌های شغلی، افسردگی را تجربه می‌کنند و این موضوع، اتفاقی طبیعی است، در صورتی که افسردگی قسمتی از سالمندی نیست.
روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه پیشگیری از بروز افسردگی در دوران سالمندی بستگی بسیاری به توانمندی‌های قبلی فرد دارد، اضافه کرد: میزان سازگاری با شرایط مختلف، رضایت‌مندی افراد از دوران جوانی و میان‌سالی خود و تجربیات آن‌ها، از جمله عوامل تأثیرگذار در پیشگیری یا بروز افسردگی در دوران سالمندی به شمار می‌رود.
به گزارش ایمنا، عوامل متعددی می‌تواند برای جلوگیری از بروز افسردگی در دوران سالمندی تأثیرگذار باشد و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، راهکاری مؤثر برای کاهش انزوا و ایجاد ارتباطات جدید است، حضور در کلاس‌های آموزشی، ملاقات با دوستان و خانواده و انجام فعالیت‌های داوطلبانه می‌تواند به تقویت احساس تعلق و ارتباط کمک کند و انجام فعالیت‌های ورزشی همچون پیاده‌روی و تمرینات سبک، علاوه‌بر بهبود سلامت جسمی، تأثیر بسیار مثبتی بر روحیه سالمندان خواهد داشت.
مراجعه به مشاور یا روان‌شناس یکی از مؤثرترین روش‌های مقابله با افسردگی است و متخصصان این حوزه می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا احساسات منفی خود را مدیریت کنند و با چالش‌های زندگی بهتر کنار بیایند، در مواردی که افسردگی شدیدتر است، ممکن است نیاز به استفاده از درمان دارویی نیز باشد، در این بین، اهمیت حمایت خانواده از سالمندان نباید نادیده گرفته شود، چراکه فضای محبت‌آمیز و دلگرم‌کننده می‌تواند نقش مهمی در حفظ و بهبود سلامت روان سالمندان داشته باشد.
تغذیه سالم از جمله عوامل کلیدی در پیشگیری از افسردگی است و مصرف غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی همچون میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های کامل، به تقویت عملکرد مغز و سلامت روان کمک می‌کند؛ فراهم کردن محیطی دلپذیر و حمایت‌کننده، به همراه توجه به نیازها و علایق سالمندان، می‌تواند به ایجاد حس معنا و هدف در زندگی آن‌ها کمک و از بروز افسردگی جلوگیری کند و ایجاد آگاهی نسبت به علائم افسردگی نیز برای خانواده‌ها و خود سالمندان بسیار اهمیت دارد تا اقدامات لازم را به موقع انجام دهند و کیفیت زندگی را بهبود بخشند.
