نویسنده: رضا قطبی
آگری‌توریسم یکی از شاخه‌های گردشگری پایدار است که افراد را به تجربه مستقیم زندگی کشاورزی و روستایی دعوت می‌کند. این نوع گردشگری نه‌تنها به حفظ محیط زیست و ترویج سبک زندگی سنتی کمک می‌کند، بلکه برای جوامع محلی یک فرصت اقتصادی بزرگ محسوب می‌شود.
۱. آگری‌توریسم چیست؟
گردشگری کشاورزی شامل بازدید گردشگران از مزارع، باغ‌ها، دامداری‌ها و صنایع مرتبط با کشاورزی برای آشنایی با شیوه‌های سنتی و مدرن تولید محصولات کشاورزی است. این تجربه می‌تواند شامل اقامت در یک مزرعه، مشارکت در فعالیت‌های کشاورزی، لذت بردن از غذاهای محلی یا خرید محصولات ارگانیک باشد.
۲. اهداف و اهمیت آگری‌توریسم
حفظ و احیای روستاها: باعث جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها می‌شود.
کمک به اقتصاد محلی: ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش درآمد کشاورزان.
آگاهی‌بخشی درباره کشاورزی پایدار: آموزش مردم درباره روش‌های کشاورزی ارگانیک و اهمیت محیط زیست.
تجربه‌ای متفاوت برای گردشگران: فرصتی برای ارتباط با طبیعت و آرامش در محیط‌های روستایی.
۳. انواع آگری‌توریسم
۱- گردشگری مزرعه‌ای
گردشگران از مزارع بازدید کرده و در فعالیت‌هایی مانند کاشت و برداشت محصولات، چیدن میوه، تهیه لبنیات و تولید عسل مشارکت می‌کنند.
نمونه‌ها:
برداشت زعفران در خراسان
چیدن چای در لاهیجان
چیدن پرتقال و نارنگی در شمال ایران
۲- گردشگری دامداری و عشایری
افراد می‌توانند زندگی دامداران و عشایر را تجربه کنند، در دوشیدن شیر، پشم‌چینی گوسفندان و پخت غذاهای سنتی مشارکت داشته باشند.
نمونه‌ها:
تجربه زندگی عشایری با ایل قشقایی در فارس
بازدید از دامداری‌های سنتی در استان گلستان
۳- گردشگری غذایی و محصولات محلی
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های آگری‌توریسم، تجربه غذاهای محلی است. گردشگران می‌توانند غذاهای سنتی را بچشند، با روش‌های تهیه آن‌ها آشنا شوند و حتی در فرآیند تولید مشارکت کنند.
نمونه‌ها:
یادگیری تهیه نان سنتی در یزد
آموزش پخت غذاهای محلی گیلان مانند باقالاقاتق
تجربه فرآوری زیتون در رودبار
۴- باغ‌گردی و گل‌گردی
گردش در مزارع گل و گیاه، باغ‌های میوه، تاکستان‌ها و مزارع زعفران تجربه‌ای لذت‌بخش و آرامش‌بخش برای گردشگران فراهم می‌کند.
نمونه‌ها:
بازدید از باغ‌های گل محمدی و تهیه گلاب در کاشان
گردش در باغ‌های انگور ملایر و تجربه تولید کشمش و شیره انگور
۵- اکوتوریسم و تجربه طبیعت‌گردی کشاورزی
این نوع گردشگری شامل ترکیب گردشگری کشاورزی با طبیعت‌گردی است و معمولاً در مناطق بکر و روستایی انجام می‌شود.
نمونه‌ها:
اقامت در کلبه‌های جنگلی در ماسال و تجربه کشاورزی محلی
شالیزارگردی در گیلان و مازندران
۴. مزایای آگری‌توریسم
الف) برای گردشگران:
ارتباط نزدیک با طبیعت و دور شدن از زندگی پرمشغله شهری
کسب تجربه‌های جدید از زندگی روستایی و کشاورزی
امکان خرید مستقیم محصولات ارگانیک و سالم
ب) برای کشاورزان و جامعه محلی:
ایجاد منبع درآمد مکمل برای کشاورزان
افزایش آگاهی مردم درباره ارزش کشاورزی و حفظ منابع طبیعی
حفظ و ترویج فرهنگ و سنت‌های بومی
ج) برای محیط زیست:
ترویج کشاورزی پایدار و کاهش وابستگی به تولیدات صنعتی
افزایش آگاهی درباره حفاظت از منابع طبیعی
کاهش اثرات منفی گردشگری انبوه بر محیط‌زیست
۵. آگری‌توریسم در ایران و جهان
نمونه های آگری توریسم در ایران:
با توجه به تنوع آب‌وهوایی و فرهنگ غنی کشاورزی، ایران پتانسیل بسیار بالایی دارد.
گیلان و مازندران: شالیزارهای برنج، باغ‌های چای، مزارع کیوی و نارنگی
اصفهان و کاشان: مزارع گل محمدی و گلاب‌گیری
خراسان: مزارع زعفران و زرشک
فارس و چهارمحال و بختیاری: زندگی عشایری و دامداری سنتی
نمونه های آگری توریسم در جهان:
نیوزیلند: بازدید از باغ های کیوی، دامداری تولید لبنیات
هندوستان: مزارع چای دارجلینگ یکی از مشهورترین تولیدکنندگان چای جهان است
فرانسه: تجربه برداشت اسطوخودوس، تولید عطر و روغن طبیعی و تاکستانهای انگور
استان چیانگ مای، تایلند: مزارع چای و برنج
کالیفرنیای آمریکا: مزارع توت‌فرنگی، بادام، سیب و دامداری‌های بزرگ
بالی، اندونزی: شالیزارهای پلکانی برنج
توسکانی، ایتالیا: تاکستان‌ها و مزارع زیتون
۶. چالش‌های توسعه آگری‌توریسم
عدم آگاهی کافی گردشگران و کشاورزان از فرصت‌های گردشگری کشاورزی
نبود زیرساخت‌های مناسب مانند اقامتگاه‌های بومی و مسیرهای دسترسی
چالش‌های مربوط به مدیریت محیط‌زیستی و حفظ منابع طبیعی
۷. آینده آگری‌توریسم
با توجه به افزایش علاقه مردم به سبک زندگی سالم، طبیعت‌گردی و مصرف محصولات ارگانیک، گردشگری کشاورزی در سال‌های آینده رونق بیشتری خواهد گرفت. سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند به ایجاد اشتغال پایدار و توسعه روستاها کمک کند.
