پهنه پرواز : شما به‌عنوان اولین پژوهشگری شناخته می‌شوید که در مقطع دکترا به بررسی کاربرد تریز برای افزایش خلاقیت در دانش‌آموزان دارای معلولیت پرداخته‌اید. می‌توانید کمی درباره این تجربه و انگیزه‌تان برای انجام این پژوهش صحبت کنید؟
فتانه امیری: بله، در طی سال‌ها کار آموزشی در حوزه معلولیت، متوجه شدم که افراد دارای معلولیت، به‌ویژه نابینایان، با چالش‌های زیادی در زندگی روزمره خود مواجه هستند که نیاز به راه‌حل‌های خلاقانه دارند. از آنجا که خلاقیت می‌تواند راه‌های جدیدی برای حل مشکلات روزمره ارائه دهد، تصمیم گرفتم به دنبال روشی باشم که بتواند به این افراد کمک کند. در همین راستا، با روش تریز آشنا شدم که روشی ساختارمند و خلاقانه برای حل مسائل است. این رویکرد به من اجازه داد تا به بررسی این بپردازم که چگونه می‌توان از تریز برای بهبود خلاقیت و حل مسئله در میان دانش‌آموزان دارای معلولیت استفاده کرد.
پهنه پرواز : چرا تریز را برای این پژوهش انتخاب کردید؟
فتانه امیری: تریز به‌عنوان یک رویکرد نوآورانه در حل مسائل، ابزارهای مناسبی برای مواجهه با چالش‌های پیچیده ارائه می‌دهد. دانش‌آموزان دارای معلولیت، به‌ویژه نابینایان، نیاز به رویکردهای خاصی برای حل مشکلات زندگی روزمره خود دارند، و من معتقد بودم که تریز می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا با استفاده از خلاقیت و بدون نیاز به منابع زیاد، راه‌حل‌های بهتری پیدا کنند. تریز به آن‌ها می‌آموزد که چگونه از منابع محدود خود به بهترین نحو استفاده کنند.
پهنه پرواز : دستاوردهای اصلی پژوهش شما چه بوده است؟
فتانه امیری: یکی از مهمترین دستاوردهای پژوهش من این بود که تریز می‌تواند به‌طور موثری خلاقیت دانش‌آموزان نابینا را تقویت کند. این روش باعث می‌شود که آن‌ها بتوانند با تصویرسازی ذهنی بهتر و با استفاده از اصول تریز، مشکلات مربوط به جهت یابی و حرکت و زندگی روزمره خود را با موفقیت بیشتری حل کنند. همچنین، معلمان و مربیان می‌توانند از این رویکرد برای ارائه آموزش‌های بهتر و کاربردی‌تر به دانش‌آموزان دارای معلولیت بهره ببرند.
پهنه پرواز: به‌نظر شما، این پژوهش چه تأثیری در آینده آموزش و توانمندسازی دانش‌آموزان دارای معلولیت خواهد داشت؟
دکتر امیری: این پژوهش می‌تواند به عنوان یک پایه قوی برای تحقیقات آینده در این حوزه باشد. با استفاده از تریز، می‌توان رویکردهای خلاقانه‌تری برای آموزش و توانمندسازی دانش‌آموزان دارای معلولیت ارائه داد. امیدوارم که این روش در سراسر جهان بیشتر مورد استفاده قرار گیرد و باعث بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت شود.
پهنه پرواز : با توجه به تحقیقات شما در زمینه تریز و تاثیر آن بر آموزش دانش‌آموزان نابینا، می‌توانید توضیح دهید که اصول تریز چگونه می‌تواند به فراگیری مفاهیم درسی که در کلاس‌ها برای نابینایان مغفول واقع می‌شود، کمک کند؟
دکتر امیری: یکی از موانع اصلی، عدم آگاهی معلمان و مربیان از اصول تریز و نحوه اجرای آن در کلاس‌های آموزشی است. همچنین، در برخی موارد، کمبود منابع و تجهیزات آموزشی مناسب برای پیاده‌سازی این روش وجود دارد. بنابراین، افزایش آگاهی و آموزش معلمان درباره تریز می‌تواند گام موثری در پذیرش این روش در مدارس باشد.
پهنه پرواز : چه پیشنهادی برای بهبود آموزش نابینایان با استفاده از تریز دارید؟
دکتر امیری: پیشنهاد می‌کنم که دوره‌های آموزشی برای معلمان در زمینه تریز برگزار شود و منابع آموزشی مناسب برای یادگیری و تدریس این اصول توسعه یابد. همچنین، ایجاد همکاری میان پژوهشگران، معلمان، و متخصصان فناوری‌های کمکی می‌تواند به توسعه ابزارها و روش‌های آموزشی مناسب کمک کند.
پهنه پرواز : امیدواریم پژوهش‌های شما در آینده تأثیر مثبتی در آموزش و توانمندسازی دانش‌آموزان دارای معلولیت داشته باشد.
دکتر امیری: امیدوارم که این گفت‌وگو بتواند به افزایش آگاهی در این زمینه کمک کند و موجب تغییرات مثبت در نظام آموزشی شود.
فتانه امیری: قطعاً. یکی از چالش‌های اصلی در آموزش نابینایان، انتقال مفاهیم انتزاعی است که معمولاً در کلاس‌ها به‌طور کامل پوشش داده نمی‌شود. استفاده از اصول تریز می‌تواند به دانش‌آموزان نابینا کمک کند تا این مفاهیم را با استفاده از تصویرسازی ذهنی و خلاقیت درک کنند. برای مثال، با استفاده از روش‌های تریز، می‌توانند به تصویرسازی فضایی بپردازند و با ساختار ذهنی بهتر، به یادگیری مفاهیم پیچیده‌تر بپردازند.
پهنه پرواز : آیا می‌توانید مثال‌هایی از مفاهیمی که در کلاس‌ها معمولاً مغفول واقع می‌شوند، و روش‌های تریز برای یادگیری آن‌ها ارائه دهید؟
فتانه امیری: بله، مفاهیم مانند مکان‌یابی، مفاهیم هندسی، و حتی مفاهیم زمان و ترتیب معمولاً برای نابینایان چالش‌برانگیز است. با استفاده از اصول تریز، می‌توان فعالیت‌هایی طراحی کرد که به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا این مفاهیم را به‌صورت عملی تجربه کنند. مثلاً با ایجاد بازی‌های حرکتی که بر اساس اصول تریز طراحی شده‌اند، دانش‌آموزان می‌توانند حس فضایی و درک بهتری از محیط خود پیدا کنند.
پهنه پرواز : آیا تحقیقات شما نشان داده‌اند که استفاده از تریز در یادگیری مفاهیم درسی باعث بهبود کیفیت آموزش می‌شود؟
فتانه امیری: بله، تحقیقات من نشان داده است که آموزش اصول تریز به دانش‌آموزان نابینا نه تنها موجب افزایش خلاقیت آن‌ها می‌شود، بلکه همچنین باعث می‌شود آن‌ها بتوانند مفاهیم درسی را به‌طور مؤثرتری درک کنند. این رویکرد به آن‌ها کمک می‌کند تا در فرآیند یادگیری فعال‌تر شوند و به عنوان مثال، در دروس ریاضی، توانایی حل مسائل را افزایش دهند.
پهنه پرواز : به‌نظر شما، چه موانعی در مسیر پذیرش این روش آموزشی در مدارس وجود دارد؟
فتانه امیری : مهمترین مانع ، عدم شناخت این رویکرد و روش خلاقانه و تاثیرات شگرف آن در افزایش خلاقیت افراد در هر سن ، هر جایگاه و با هر شرایطی است . از ویژگی های شگفت آور این روش این است که برای تمامی افراد با هر شرایطی مؤثر و کاربردی است . این تئوری یک علم ساختارمند است که برخلاف علوم رفتاری وابسته به استعداد ، هوش ، انگیزه ، توانایی و علاقه فرد نیست و همچون علومی مانند شیمی و فیزیک ، نتایج آن تحت تأثیر عوامل دیگر قرار نمی‌گیرد
