به گزارش پایگاه خبری پهنه پرواز به نقل از سایت مدیناست ویتامین D یکی از ویتامین‌های ضروری برای حفظ سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد کلی بدن است. علائم کمبود ویتامین دی می‌تواند شامل خستگی، دردهای عضلانی، ضعف استخوان‌ها و حتی افسردگی شود. با توجه به اینکه بسیاری از افراد به دلایل مختلفی مانند کمبود نور خورشید یا رژیم غذایی نامناسب به کمبود ویتامین D دچار می‌شوند، شناسایی و درمان به‌موقع این مشکل بسیار مهم است.
در این مقاله، به بررسی کامل علائم کمبود ویتامین دی در گروه‌های سنی مختلف و ارائه راهکارهای پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت، همراه ما باشید.
علائم کمبود ویتامین دی ممکن است به‌طور تدریجی و پنهان بروز کنند و بسیاری از افراد آن‌ها را با خستگی روزمره یا کمبود خواب اشتباه می‌گیرند. اما این علائم در طول زمان می‌توانند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند و به بروز بیماری‌های جدی مانند پوکی استخوان، ضعف سیستم ایمنی یا حتی افسردگی منجر شوند. تشخیص و درمان به‌موقع این کمبود، نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض آن دارد.
اگر شما نیز برخی از این علائم را احساس می‌کنید، بهتر است سطح ویتامین D بدن خود را مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز، با مشورت پزشک از مکمل‌های مناسب استفاده کنید.
علائم کمبود ویتامین دی در زنان
زنان در مراحل مختلف زندگی، از جمله قاعدگی، بارداری، شیردهی و یائسگی، با تغییرات هورمونی و تغذیه‌ای مواجه می‌شوند که آن‌ها را بیشتر از دیگران در معرض کمبود ویتامین D قرار می‌دهد. این کمبود می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر استخوان‌ها، خلق‌وخو، عملکرد ایمنی و حتی باروری داشته باشد. برخی از علائم کمبود ویتامین D در زنان عبارتند از:
احساس خستگی مفرط حتی با خواب کافی
دردهای مبهم و پراکنده در استخوان‌ها یا مفاصل (به‌ویژه لگن و کمر)
افسردگی خفیف تا متوسط، تحریک‌پذیری یا نوسانات خلقی
ضعف عضلانی یا کاهش استقامت فیزیکی در فعالیت‌های روزمره
ریزش موی شدید و بدون علت واضح
دردهای مزمن پیش از قاعدگی یا تشدید علائم سندرم PMS
تاخیر یا اختلال در بارداری (در موارد شدید)
کاهش تراکم استخوان یا شکستگی‌های زودهنگام در سنین پایین
علائم کمبود ویتامین دی در مردان
اگرچه کمبود ویتامین D معمولاً با سلامت استخوان مرتبط است، اما می‌تواند بر سلامت عمومی، عملکرد عضلانی، خلق‌وخو و حتی سطح تستوسترون نیز تأثیر بگذارد. مردانی که به دلایل شغلی کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند، رژیم غذایی نامناسب دارند یا در سنین بالاتر هستند، بیشتر در معرض این کمبود قرار می‌گیرند. علائم شامل:
کاهش انرژی و خستگی مزمن: احساس ضعف و بی‌حالی دائمی، حتی در روزهای کم‌فشار
درد یا ضعف عضلانی: خصوصاً در بازو، پا یا کمر
کاهش قدرت بدنی یا استقامت ورزشی: مخصوصاً در افرادی که ورزش می‌کنند
درد مفاصل یا حساسیت استخوانی: حتی بدون سابقه آسیب یا بیماری مفصلی
تغییرات خلقی، بی‌حوصلگی یا افسردگی خفیف
کاهش میل جنسی یا اختلال در عملکرد جنسی: برخی مطالعات، ارتباط بین کمبود ویتامین D و کاهش تستوسترون را نشان داده‌اند
ریزش مو یا نازک شدن تدریجی موها
افزایش احتمال پوکی استخوان در سنین بالاتر
علائم کمبود ویتامین دی در کودکان و نوزادان
ویتامین D برای رشد طبیعی استخوان‌ها، شکل‌گیری دندان‌ها و تقویت سیستم ایمنی در کودکان و نوزادان حیاتی است. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث اختلال در رشد فیزیکی، تغییر شکل استخوان‌ها و کاهش توان بدن در مقابله با بیماری‌ها شود. کودکانی که شیر مادر مصرف می‌کنند (بدون مکمل)، در مناطق کم‌آفتاب زندگی می‌کنند یا پوست تیره‌تری دارند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین D هستند.
علائم کمبود ویتامین D در نوزادان:
نرمی جمجمه یا تأخیر در بسته شدن ملاج‌ها (قسمت نرم سر)
تعریق زیاد مخصوصاً در ناحیه پیشانی (حتی در هوای خنک)
تحریک‌پذیری یا بی‌قراری غیرعادی
تأخیر در نشستن، خزیدن یا راه‌رفتن
ضعف عضلانی یا شل بودن اندام‌ها (هیپوتونی)
افزایش احتمال عفونت‌های مکرر (مانند سرماخوردگی و گوش‌درد)
علائم کمبود ویتامین D در کودکان:
پای پرانتزی یا تغییر شکل پاها (نشانه کلاسیک راشیتیسم)
درد استخوان، به‌ویژه در ساق پا یا قفسه سینه
خستگی یا ضعف در فعالیت‌های روزانه و بازی
تأخیر در رشد قدی یا وزنی نسبت به هم‌سن‌ها
مشکلات دندانی مانند دیر درآمدن دندان‌ها یا پوسیدگی زودرس
افت تمرکز یا تحریک‌پذیری خلقی در محیط مدرسه یا خانه
علائم کمبود ویتامین دی در سالمندان
با افزایش سن، توانایی بدن برای تولید ویتامین D از طریق نور خورشید کاهش می‌یابد. همچنین کاهش جذب از دستگاه گوارش و احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن، سالمندان را بیشتر در معرض کمبود ویتامین D قرار می‌دهد. این کمبود می‌تواند منجر به ضعف استخوان، زمین‌خوردگی‌های مکرر، دردهای عضلانی و حتی اختلالات شناختی شود. رایج‌ترین علائم شامل:
درد مزمن و مبهم در عضلات یا استخوان‌ها
افزایش شکستگی‌های استخوانی حتی با ضربه‌های خفیف (به‌ویژه لگن، مچ، ستون فقرات)
کاهش تعادل یا زمین‌خوردگی مکرر
ضعف عضلانی، به‌ویژه در پاها
خستگی مزمن یا بی‌انرژی بودن
کاهش میل به حرکت یا فعالیت‌های روزانه
افزایش اضطراب، بی‌قراری یا حتی علائم افسردگی
زوال حافظه یا کاهش تمرکز (در موارد پیشرفته و مزمن)
چه کسانی بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی هستند؟
کمبود ویتامین D تنها محدود به افرادی با رژیم غذایی ضعیف یا سن خاصی نیست. عوامل متعددی می‌توانند بر توانایی بدن برای تولید یا جذب ویتامین D تأثیر بگذارند. اگر شما در یکی از گروه‌های زیر قرار دارید، احتمال ابتلا به این کمبود در شما بیشتر است:
۱. افراد با قرارگیری محدود در نور خورشید
زندگی در مناطق کم‌نور، کار در فضاهای بسته، استفاده مداوم از ضدآفتاب یا پوشش کامل بدن باعث می‌شود تولید طبیعی ویتامین D در پوست کاهش یابد.
۲. افراد با پوست تیره
ملانین زیاد در پوست تیره‌تر، توانایی پوست برای تولید ویتامین D در پاسخ به نور خورشید را کاهش می‌دهد. بنابراین افراد با پوست تیره نیاز بیشتری به نور آفتاب یا مکمل دارند.
۳. سالمندان
با بالا رفتن سن، توانایی پوست در ساخت ویتامین D و همچنین جذب آن از روده کاهش می‌یابد. به همین دلیل کمبود این ویتامین در افراد مسن شایع‌تر است.
۴. نوزادان شیرخوار
شیر مادر، اگرچه مغذی است، اما به‌تنهایی حاوی مقدار کافی ویتامین D نیست. نوزادانی که مکمل دریافت نمی‌کنند یا در معرض آفتاب نیستند، بیشتر در معرض کمبود قرار دارند.
۵. افراد دارای اضافه وزن یا چاقی
ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است و در بافت چربی بدن «به دام می‌افتد»؛ بنابراین در افراد چاق، میزان ویتامین D فعال در خون ممکن است کاهش یابد.
۶. افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی یا کبدی
بیماری‌هایی مانند سلیاک، کرون، سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری کبد چرب یا اختلالات صفراوی می‌توانند جذب ویتامین D را مختل کنند.
۷. گیاه‌خواران و وگان‌ها
بسیاری از منابع غذایی ویتامین D از منشأ حیوانی هستند (مانند ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ، لبنیات). افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند، در صورت عدم استفاده از مکمل‌ها یا غذاهای غنی‌شده، در معرض کمبود قرار می‌گیرند.
اگر در یکی از این دسته‌ها قرار دارید، توجه به علائم کمبود ویتامین D و انجام آزمایش خون، گامی مهم در پیشگیری از عوارض بلندمدت خواهد بود.
