یکی از انواع رودوزی‌‌های چشم‌نواز و زیبای ایرانی، «ابریشم‌دوزی» نام دارد؛ که به دوخت‌های توپُر و کوتاه و بلند، ساتن‌دوزی و ساقه‌دوزی با نخ ابریشم، بر روی طرح و نقش مورد نظر، گفته می‌شود. اگر طرحی، با یکی از این سه نوع دوخت (یا حتی هر سه‌ی آنها با هم) دوخته شود، به اثر نهایی، هنر ابریشم‌دوزی می‌گویند.
ولی چنانچه این سه روش دوخت، در کنار روش‌های دیگر رودوزی اجرا شوند، دیگر نمیتوان نام ابریشم‌دوزی به کار داد. بنابراین، مشخصه اصلی این هنر، دوخت‌های خاص آن است.
قدمت این هنر رودوزی نیز، مانند اکثر رودوزیها، با قطعیت مشخص نشده است؛ ولی ناگفته پیداست که این هنر، با نخ و پارچه ابریشم سر و کار داشته است؛ و می‌دانیم که بشر، هزاران سال است با این ماده آشناست و به تولید آن می‌پردازد. بنابراین، پیشینه این هنر نیز به زمانی برمیگردد که بشر موفق به تولید نخ ابریشم شد؛ و برای آراستن لباس‌های خود، دست به انواع رودوزیها زد، که یکی از آنها، همین هنر ابریشم‌دوزی است.
ولی چنانچه بخواهیم سختگیرانه به موضوع نگاه کنیم و به دنبال یافته‌های باستانی باشیم، باید گفت، قدیمی‌ترین اثر ابریشم‌دوزی، مربوط به یک لباس دوران اشکانیان می‌باشد؛ که در منطقه دشت مغانِ اردبیل یافته شده است.
این هنر، در دوران ساسانیان، به اوج رسیده بود؛ و چنانچه مورخین گوناگون نقل کرده‌اند، حتی مردم عادی نیز لباس‌های فاخری از جنس ابریشم به تن داشتند، که آراسته شده بود. با ورود اسلام، تجمل‌گرایی منع شد؛ و مردم دیگر لباس‌های گرانقیمت و ابریشمین به تن نمی‌کردند؛ ولی همچنان، این هنر، به حیات خود ادامه می‌داد و هنرمندان، آن را در دوره‌های گوناگون تاریخی، زنده نگاه داشتند.
پس از گذشتن این هنر، از حوادث و دشواری‌های گوناگون تاریخی، در دوران صفویه، بار دیگر رشد و پیشرفت آن، از سر گرفته شد (مانند تمامی هنرهای دیگر، که در دوران صفویه، به اوج رسیدند). در این دوره، هنرمندان، نام خود را نیز زیر اثر هنری‌شان می‌دوختند. پس از دوره صفوی نیز این هنر، نسل به نسل ادامه یافت، تا به صورت ابریشم‌دوزی کنونی، به ما رسید.
ابریشم‌دوزی، به شیوه کلاسیک آن، همواره بر روی پارچه ابریشم به کار می‌رفته است؛ ولی امروزه، معمولا بر روی پارچه‌های مخمل، تافته، اطلس، ماهوت، تترون، کتان، چلوار و پوپلین انجام می‌شود.
از میان طرح‌های بی‌شماری که در این هنر مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان به این طرح‌ها اشاره کرد: نقوش انسانی، حیوانی، مینیاتور، شکارگاهی، گل و بوته، گل و مرغ، انواع بته جغه‌ها، نقوش هندسی، اسلیمی‌ها، گل‌های حاشیه‌ای، دورنماسازی، نقش خورشید، قندیلی، لچک ترنج، خطوط منحنی، پرندگان، بازوبندی، بند رومی، درخت زندگی یا هوم، درخت سرو، نقوش کتیبه‌ای و…
امروزه، از این نوع رودوزی خاص و زیبا، برای تزیین یقه لباس، رومیزی، تزیین کیف، تزیین کوسن، روتختی، کمربند و حتی ساختن زیورآلاتی مانند دستبند و…استفاده می‌شود. همینطور، مانند اکثر رودوزیها، از آن، برای آفرینش تابلوهای هنری نیز بسیار بهره می‌برند.
در پایان، باید به اینکه اشاره کنیم که این هنر، یک زیرمجموعه دارد، که به نوعی، فرزند آن محسوب می‌شود؛ که «ابریشم‌دوزیِ نقش زری» نام دارد. این هنر، همان ابریشم‌دوزی است؛ با این تفاوت، که خطوط نقش و نگارهای آن، با نخ گلابتون، و به شیوه ساقه‌دوزی، سوزن‌دوزی می‌شود.
